Strijd tegen armoede. Een bijdrage aan politiek debat en politieke ...

82
2.2. Onderbroken schoolloopbaan
Hoofdstuk V over deeltijds leren en werken gaat
uitvoerig in op het verhoogd risico op schoolse
problemen en achterstand van jongeren uit gezinnen
met een lage socio-economische status. Een verblijf
in de bijzondere jeugdzorg blijkt dit risico nog te
verhogen. Het schoolparcours van geplaatste jongeren
is vaak extra onderbroken.
Tegelijk is er weinig objectieve informatie over de
schoolloopbaan van jongeren in de bijzondere jeugdzorg.
In de Vlaamse Gemeenschap wordt bij de registratie
van leerlingenkenmerken in het kader van het
Gelijke Onderwijskansen Beleid wel rekening gehouden
met de factor ‘thuisloos’, waaronder geplaatste jongeren
vallen. Het vraagt echter een heus onderzoek om hun
aantal en parcours uit deze gegevens te analyseren.
Ouders hebben vooral bedenkingen bij de voortgang
die hun kind maakt in zijn leerproces. Ze stellen vast
dat vele jongeren de school vroegtijdig verlaten of een
alternatieve dagbesteding volgen. Als antwoord hierop
zijn er in Vlaanderen Netwerken Leerrecht ontstaan.
Dit zijn netwerken van schoolvervangende initiatieven
voor leerplichtige jongeren die de band met de school
volledig verloren zijn. Ze kunnen zich er voorbereiden
om de draad van hun dagelijks leven, eventueel van de
school, terug op te pikken.
Daarnaast willen ouders op de hoogte blijven van de
schoolloopbaan van hun kind. Ze wensen dat de voorziening
het hen mogelijk maakt deel te nemen aan oudercontacten,
hen betrekt bij de keuzes die zich aandienen,
hen informeert over dagelijkse gebeurtenissen…
2.3. Versnipperde hulpverlening
“Tijdens heel zijn parcours wordt de jongere geconfronteerd
met discontinuïteit. Dit is te wijten aan het
groot aantal beperkingen en barrières binnen de sector
van de bijzondere jeugdzorg en tussen deze sector en
andere sectoren. En als een jongere 18 wordt, wordt
deze discontinuïteit nog versterkt.”
Kwaliteitsvolle en stabiele hulpverlening bevordert
een positieve uitstroom uit voorzieningen 248 . Deze
248 Stein, Mike en Emily R. Munro (red.), op.cit.
voorwaarden worden echter vaak belemmerd door de
versnippering tussen diensten, voorzieningen, soorten
begeleiding… Dit brengt bijvoorbeeld met zich mee
dat jongeren steeds opnieuw hun verhaal moeten doen
aan steeds andere hulpverleners. Er zou meer moeten
worden samengewerkt en informatie moeten worden
uitgewisseld. In Vlaanderen loopt er binnen de bijzondere
jeugdzorg een proefproject met ‘multifunctionele
centra’ waarin jongeren sneller en naadloos van
de ene vorm van begeleiding naar de andere kunnen
overstappen 249 . Ook CANO, Centrum voor Actieve
Netwerk- en Omgevingsondersteuning, is een multimodaal
en flexibel begeleidingsconcept 250 . Andere
actoren proberen nieuwe manieren te ontwikkelen om
de problemen van jongeren in armoede aan te pakken.
SOS-Jeunes-Quartier Libre en Abaka willen bijvoorbeeld
een ondersteunings- en begeleidingsnetwerk
specifiek voor jongeren opzetten 251 .
“Al deze initiatieven zouden moeten worden getoetst.
Wat betekent het voor de ouders? Hoe ervaren ze de
‘goede bedoelingen’ van de diensten en instellingen? Er
moeten plaatsen komen om over de hulpverlening te
kunnen praten en met open oren te luisteren naar wat
men er over te vertellen heeft.”
Het ligt niet in het bestek van dit hoofdstuk om een
evaluatie van het aanbod binnen de bijzondere jeugdzorg
te maken. Wel wil het overleg wijzen op de noodzaak
van zo’n evaluatie, samen met alle betrokkenen,
en op het blijvend gebrek aan informatie, communicatie
en participatie van jongeren en ouders. Binnen
een cliëntgerichte en vraaggestuurde aanpak moet hier
werk van worden gemaakt.
“Soms zijn de ouders heel tevreden, maar allemaal
zeggen ze dat ze te weinig informatie krijgen. En laat
informatie nu net de fase zijn die aan het overleg
vooraf gaat. De ouders durven niet meer te spreken
van volwassene tot volwassene, omdat ze schrik
hebben dat de professionals de zaken gaan sturen.
Waarom mogen ze niet deelnemen aan de redactie van
verslagen, waarom mogen ze die niet nalezen?”
De voorbereiding op zelfstandigheid binnen de
bijzondere jeugdzorg dient geoptimaliseerd worden.
Paradoxaal zijn jongeren enerzijds teveel op zich-
249 http://www.ministerjovandeurzen.be/nlapps/docs/default.asp?id=248.
250 http://www.canovlaanderen.be/.
251 http://www.sosjeunes.be/spip.php?article113&lang=fr.