Untitled - Het Nederlands Genootschap van Sint Jacob

steld. In de 14de eeuw. na de aefinitieve installa-
tie van de witte moniken, voorzag men de veer-
tien meter brede beuk van gotische gewelven, de
mooiste van Navarra. De zijwaartse druk van die
gewelven wordt buiten, aan de noordzijde, op-
gevangen door zware steunberen en een reus-
achtige luchtboog, uniek in haar soort in die
periode.
n Het beeldhouwwerk
Beeldhouwkunst is aangebracht op de kapitelen,
aan de portalen en op de gotische gewelfsleu-
tels. De gesculpteerde decoratie van de kapite-
len in de crypte werd hierboven reeds vermeld.
Het eenvoudige noordportaal, dat oorspronkelijk
toegang gaf tot het thans verdwenen oudste
kloostercomplex, is geflankeerd door twee zuilen,
elk bekroond met een kapiteel met vertikale
Interieur abdijkerk Leyre (foto
Ruud Conens)
streepmotieven. Het zuidportaal, eertijds een uitgang naar buiten, vormt nu de
doorgang naar de gotische koninklijke grafkapel. Dit portaal is gevat tussen telkens
drie zuilen met kapitelen waarop de onversierde rollijsten neerkomen. De decoratie
van de kapitelen bestaat uit plantenmotieven evenals die van de twee consoles die
het tympaan ondersteunen. Het tympaan zelf vertoont een reliëf met een Christusmo-
nograrn, een thema dat in de 12de eeuw veelvuldig gebruikt werd in Navarra en in
Aragón en waarop hier niet verder wordt ingegaan. Daar zoals gezegd, dit portaal
een uitgang naar buiten was, is de versiering aangebracht op de oorspronkelijke
buitenzijde. Men moet dus de grafkapel binnengaan om ze te zien.
De kapitelen binnen in de kerk zijn zeer sober gehouden. De oudste, in het oostelijk
gedeelte, vertonen overwegend geometrische motieven. Die van het schip dragen
gestileerde planten, bloemen en dieren. Op de dekplaat van één kapiteel ziet men
drie onder boogjes geplaatste mensenhoofden. De gotische gewelfsleutels zijn met
heraldische motieven opgesmukt.
Bij een bezoek aan Leyre gaat de meeste aandacht naar het westportaal, de Porta
Speciosa. De ingang is door een trumeau of middenstijl in twee verdeeld. Het tym-
paan rust op drie steunpunten: het kapiteel van de trumeau in het midden en links en
rechts een console, een met een leeuwenkop en een met een stierenkop. De
dagkanten hebben telkens drie zuilen voorzien van kapitelen. Ze dragen drie rijk
versierde rollijsten. Een vierde rollijst, omzoomd door een langs de camino de
Santiago zeer bekende blokjeslijst, rust op twee smalle vooruitstekende muurpanden.