Tot op de dag van vandaag heb ik - Rooilijn

Rooilijn
Jg. 40 / Nr. 1 / 2007 De invloed van de mondialisering op volkswoningbouw in Ecuador P. 49
Als gevolg van grootschalige arbeidsmigratie naar het Westen ondergingen steden
in Ecuador aan het eind van de vorige eeuw snelle fysieke en sociale veranderin-
gen. Families uit lagere sociale klassen wisten hun woonsituatie te verbeteren
dankzij het geld dat gemigreerde familieleden opstuurden. Om hun sociale stij-
ging aan de buitenwereld te tonen, kozen zij voor een opzichtige woningarchitec-
tuur. Daardoor werden lokale professionals in hun werk met nieuwe dilemma’s
geconfronteerd.
Het Zuid-Amerikaanse land Ecuador
bevond zich rond de millenniumwisseling
in een turbulente periode. Na jaren van
politieke instabiliteit en corruptie en de
desastreuze gevolgen van de natuurramp
‘El Niño’ kregen de Ecuadoranen in 1999
te maken met een diepe economische
crisis. Het stringente economische beleid
van president en ‘Harvard-boy’ Jamil
Mahuad leidde tot hyperinflatie en tot het
faillissement van de grootste banken van
het land. Spaarzame burgers waren in één
klap al hun spaargeld kwijt. De president
werd in een staatsgreep afgezet maar zijn
opvolger zette zijn beleid voort. In 2000
werd de munteenheid sucre verruild voor
de Amerikaanse dollar, waardoor de kosten
van alledaagse uitgaven nog verder stegen.
Veel gewone Ecuadoranen zagen in die
periode hun bestaanszekerheid afnemen
en verloren de hoop op een betere toekomst
in eigen land. Daardoor kwam vanaf de
tweede helft van de jaren negentig een massale
emigratiegolf naar de VS en Europa op
gang. De massale uitstroom van mensen
leidde tot een verdere internationalisering
van de Ecuadoraanse cultuur doordat de
migranten geld, goederen en nieuwe ideeën
naar hun achtergebleven familieleden
stuurden. De culturele veranderingen
hadden invloed op sociale relaties,
leefwijzen en expressievormen, ook in de
woningbouw.
In dit artikel worden de resultaten van een
antropologisch onderzoek gepresenteerd
dat tussen 1999 en 2003 is uitgevoerd in
de provinciesteden Riobamba en Cuenca
in het centraal-zuidelijke hoogland van
Ecuador. Het onderzoek richtte zich op de
ontwikkelingen in de volkswoningbouw
en de sociale verschuivingen die daarmee
samenhingen. Er wordt beschreven hoe
families die dankzij buitenlandse inkomsten
op de sociale ladder wisten te stijgen,
hun nieuwe positie in de woonomgeving
tot uitdrukking brachten. De meningen en
ervaringen van architecten en beleidsmakers
in dat proces vormen de andere kant
van het verhaal (Klaufus, 2006).
Transnationale migratie
Toen aan het begin van het nieuwe
millennium de omvang van de stroom
arbeidsmigranten duidelijk werd, bleken
al honderdduizenden Ecuadoranen voor
langere of kortere tijd naar de VS, Spanje
of Italië vertrokken te zijn. Alle persoonlijke
drama’s ten spijt, de succesverhalen
werkten als een katalysator. Uit verschillende
sociale lagen van de bevolking en
uit alle provincies van het land stonden
mannen en vrouwen klaar om illegaal naar
het buitenland te reizen in de hoop op werk
en een beter leven. De arbeidsmigratie ging
gepaard met de instroom van buitenlands
geld dat door de migranten naar hun
families gestuurd werd. In 1996 bedroegen