Personeelszorg bij grote veranderingen

4,
4.2 Veranderingen en mentale belasting
Er bestaat bij mensen een natuurlijke weerstand tegen verande
ringen. Niet bij iedereen in gelijke mate, maar veranderingen
zijn bronnen van stress en brengen onzekerheden met zich mee,
die kunnen leiden tot stressreacties, waar de één beter mee om
kan gaan dan een ander. Het is de persoonlijke perceptie
(manier en beleving van waarnemen) van de stressbron (—nen),
die bepaalt hoe de stressreacties zullen zijn. In zijn alge
meenheid is het zo dat mensen beschikken over een aantal
verdedigingsmechanismen om te kunnen omgaan met moeilijke,
tegenstrijdige, teveel of te weinig informatie danwel een
combinatie daarvan, voortvloeiende uit bijvoorbeeld verande
ringen van organisatie, functie, cultuur, enz. Die verdedi—
gingsmechanismen kunnen variëren van huilen tot apathie, van
agressie tot verdringing, enz. enz. Bij een te vaak of te
langdurig gebruik van zo’n mechanisme, of meerdere in combina
tie, kan dat leiden tot dysfunctioneren en zelfs uiteindelijk
tot “over de rooie gaan”. Naast automatische reacties als
hierboven omschreven, kunnen mensen actief omgaan met stress—
bronnen en bepaalt ook de steun uit iemands’ omgeving (thuis
en op het werk) de aard en intensiteit van de stressreacties.
Het leren herkennen van signalen van dit normaal menselijke
mechanisme bij zichzelf en anderen en het leren actief om te
gaan met stress, maakte tot voor kort nog geen structureel
deel uit van KL-opleidingen. M.a.w., het KL-personeel heeft
niet systematisch geleerd om te gaan met de effecten van
onzekerheid en alledaagse vredesstress, al dan niet als gevolg
van (aanstaande) veranderingen.
Grote aantallen personeel zijn structureel overbelast, of
belasten zich gedurende te lange tijd bovenmatig en komen niet
of nauwelijks toe aan de drie andere elementen die in een
• mensenleven de energie evenwichtig verdelen: relaties/gezin,
gezondheid en zingeving/religie. Aan de andere kant treffen we
in de KL sinds kort ook een sterk in omvang toenemende catego
rie aan, die structureel. is onderbelast ( Bascode 3 en 7). Bij
reorganisaties zou uit een oogpunt van personeelszorg de
personele vulling zodanig moeten zijn dat niemand van het
personeel wordt over— of onderbelast. M.a.w. een optimale
personele afstemming op de doelstelling en taken van de een
heid is gewenst uit ook een oogpunt van personeelszorg..
In de KL vinden vele veranderingen tegelijkertijd plaats: Een
steeds sterker doorgevoerde reorganisatie en inkrimping,
gepaardgaande met onderwijsvernieuwing en een cultuuromslag;
dit i.h.k.v. een verandering/verbetering van de bedrijfsvoe
ring. Dit levert, voor de één meer dan voor de ander, moeilij
ke, tegenstrijdige en ongewenste informatie op, terwijl ook
een gebrek aan gewenste informatie wordt ervaren. Dit alles
vergt nogal wat van mensen op emotioneel en mentaal gebied.
De rationalisering van opleiding en bedrijfsvoering in de KL
leidt ertoe, dat steeds meer fysieke belasting wordt vervangen
door mentale belasting, bijvoorbeeld in de vorm van beeld—
schermwerk, gebruik van simulatoren, dienstverlening, overleg,
4