The Wealth of Education - Het nieuwe examenprogramma economie

Samenvatting
om advies gevraagd. Hun suggesties hebben een belangrijke rol gespeeld. In dit rapport worden
drie onderdelen van de macro-economie onderscheiden. Ten eerste de economie van het
publieke belang ofwel hoe overheidsoptreden behulpzaam kan zijn bij de bestrijding van allerlei
vormen van marktfalen, bijvoorbeeld bij collectieve goederen, bij misbruik van monopoliemacht,
of bij risicoselectie in verzekeringen. Dit onderdeel is ingebed in de micro-economie, die leert
waarom markten falen, en dus ook hoe de overheid de uitkomst kan verbeteren. Het tweede
onderdeel is de langetermijnontwikkeling in de Wealth of Nations. Waarom groeit de economie?
Waarom groeit de economie van het ene land sneller dan die van het andere? En waarom blijft
de ongelijkheid zo groot? Dit deel is de toepassing van micro-economie op geaggregeerd niveau.
Teulings II besteedt hier meer aandacht aan dan Teulings I. Het concept Welvaart en Groei is
aan dit onderdeel gewijd. Het derde onderdeel van de macro-economie gaat over de kortetermijnafwijkingen
van het langetermijnevenwicht ofwel de conjunctuurtheorie, waaraan Keynes
zo’n belangrijke bijdrage heeft geleverd. Dit komt aan de orde in het concept Goede Tijden,
Slechte Tijden. De wijze waarop dit concept wordt behandeld wijkt echter af van de wijze waarop
dat vroeger gebeurde: weg is de multiplier, nieuw is de aandacht voor de rol van loon- en prijsrigiditeit,
waardoor over de conjunctuurcyclus vooral de omvang van het bruto nationaal product
varieert, en veel minder het prijsniveau.
Wie nu, nadat de commissies Teulings I en Teulings II daar vier jaar mee geworsteld hebben het
nieuwe programma beziet, moet constateren dat het resultaat kan worden gezien als een bundeling
van de ideeën van twee belangrijke economen, Gregory Mankiw en Avinash Dixit. Mankiw,
hoogleraar economie op Harvard en de schrijver van een serie van veelgebruikte leerboeken
Principles of Economics, heeft ervoor gepleit 2 om de micro-economie meer centraal te stellen, en
om binnen de macro-economie te beginnen met het langetermijnevenwicht, en pas daarna de
conjunctuurtheorie te bespreken als kortetermijnafwijkingen van het langetermijngroeipad. Deze
volgorde leidt tot een veel beter begrip 3 . Dit is precies de manier die de commissie Teulings II
voor ogen heeft.
Dixit, hoogleraar economie op Princeton en mede-auteur van het boek Thinking Strategically:
The Competitive Edge in Business, Politics, and Everyday Life, heeft ervoor gepleit dat economieonderwijs
niet zou moeten beginnen in een wereld met volledige concurrentie waarin individuen
anonieme prijsnemers zijn die het gedrag van de rest van de wereld als gegeven aannemen. In
plaats daarvan zou het economieonderwijs moeten beginnen met speltheorie, waarin individuen
zich realiseren dat zij het gedrag van hun omgeving kunnen beïnvloeden en van die mogelijkheid
strategisch gebruik kunnen maken.
11
2
Zie vooral Mankiw
(1998).
3
Zie op.cit. p. 520.