Melkveevoeding - Luc Pauwels

1.3 Andere factoren
De omgevingstemperatuur kan de voederopname beïnvloeden. Boven en beneden de thermoneutrale zone neemt
de voederopname af, respectievelijk toe. De temperatuursgrenzen van de thermoneutrale zone zijn afhankelijk
van het productieniveau (voederniveau) van het dier. Bij een hogere melkproductie is de voederopname hoger
en bijgevolg ook de warmteproductie. Dit betekent dat de voederopname bij een hoogproductieve koe al bij
een minder hoge temperatuur daalt. Derhalve bestaan er geen algemene grenzen voor de thermoneutrale zone.
Volgens de literatuur zouden deze in de buurt van 5 à 10 en 20 à 25° C liggen. De opnamedaling boven deze
zone kan aanzienlijk zijn, en is uiteraard afhankelijk van het temperatuursniveau. De opnameverhoging beneden
de thermoneutrale zone is kleiner dan de daling erboven. Naast een hoge temperatuur drukt ook een hoge relatieve
luchtvochtigheid de voederopname.
Dieren die ziek zijn of klauwproblemen hebben, nemen minder voeder op. Ook bij de bronst is de voederopname
vaak gedrukt.
Gisten en natriumbicarbonaat kunnen een positieve invloed op de voederopname uitoefenen.
2 Ruwvoederopname
2.1 Diergebonden factoren
• Dagelijkse melkproductie
Wanneer het basisrantsoen volgens de behoeften wordt aangevuld met krachtvoeder, is er nagenoeg geen effect
van de melkproductie op de ruwvoederopname. Wordt een vaste hoeveelheid krachtvoeder verstrekt, dan is het
effect van de melkproductie op de RV-opname uiteraard hetzelfde als op de totale voederopname
nl. ± 0,3 kg DS/kg Mm.
• Lichaamsgewicht
Het lichaamsgewicht is de belangrijkste dierkarakteristiek die de RV-opname beïnvloedt. Deze invloed is groter bij
1e lactatiedieren dan bij oudere koeien. Per 100 kg hoger gewicht zou de ruwvoederopname in de eerste en latere
lactaties respectievelijk 1,4 en 0,9 kg DS hoger zijn. Dit impliceert dat een 100 kg zwaardere vaars ca. 1,2 kg
ruwvoedermelk meer zou kunnen produceren, terwijl dit bij een ouder dier ongeveer 0,3 kg zou bedragen.
• Leeftijd
Dieren in 1e lactatie hebben een lagere RV-opname dan wat men op grond van hun gewicht zou verwachten.
In het ILVO-onderzoek was de RV-opname bij 1e lactatiedieren (n = 570) 1,6 kg DS lager dan bij de oudere
koeien (n = 933), terwijl het LG 75 kg verschilde. Dit zou een lagere RV-melkproductie van ongeveer 2 kg bij
1e lactatiedieren tot gevolg hebben. Vanaf de ± 6e lactatie zou de RV-opname terug dalen.
• Lactatiestadium
Het verloop van de RV-opname in de loop van de lactatie is uiteraard afhankelijk van de KV-bijvoedering. De
RV-opname is het laagst rond de kalving. Net zoals voor de totale DS-opname hangt de stijging in RV-opname na
de kalving vooral af van de ruwvoederkwaliteit. De RV-opname blijft langer op het maximum niveau dan de totale
DS-opname, vermits bij een dalende melkproductie en dus dalende totale DS-opname, de KV-gift afneemt.
In een 3-tal speciaal daartoe opgezette proeven (ILVO-DIER), bedroeg de RV-opname in de eerste 6 lactatieweken
en de laatste 6 weken van de dracht respectievelijk 87% en 92% tegenover deze in de middenlactatie. De daling
naar de kalving toe is groter naarmate het ruwvoeder van lagere kwaliteit is. Na de kalving stijgt de RV-opname
sneller naarmate de kwaliteit en dus de opneembaarheid van het RV-rantsoen hoger zijn. Dit wijst meteen op het
belang van kwaliteitsruwvoeder in het begin van de lactatie.
• Genetische aanleg - Ras
Er werd reeds melding gemaakt van een hoger totaal voederopnamevermogen bij melkveerassen. In het
ILVO-onderzoek werd bij de Holstein dieren (n = 775), na correctie voor een klein verschil in lichaamsgewicht,
een hogere RV-opname van 0,9 kg DS bekomen in vergelijking met de Witrode dieren (n = 728). Dit verschil zou
overeenkomen met een RV-melkproductie van ± 1,7 kg.
• Individu
Het is aangetoond dat bepaalde dieren inderdaad als betere eters en andere als slechtere eters kunnen bestempeld worden.
45