INHOUD - USG Vox

Daar komen de Chinezen
Steeds vaker worden we erop geattendeerd dat Azie rond 2050 economisch het machtscentrum in de
wereld zal gaan worden. In zijn nieuwste boek 'Megatrends' voorspelt Adjiedj Bakas, een bekende
Nederlandse trendwatcher, deze machtsverschuiving ook. Hij ziet de chinese invloed reeds in onze westerse
cultuur opduiken in schoonheidsidealen van fotomodellen en actrices, in gerechten, in de stijgende
belangstelling voor bijvoorbeeld Feng Sui-ontwerpregels binnen de interieurarchitectuur.
Hij doet tijdens een interview met de NRC de volgende opmerkelijke uitspraak: 'jongeren kunnen beter
Chinees en Hindi dan Grieks en Latijn leren.' Dit is een prognose die het Gymnasium op z'n grondvesten
laat trillen. In ieder geval was deze uitspraak voor mij uitdagend genoeg om bij stil te staan.
Hoeveel waarheid of wijsheid zit er in deze gedachtengang.? Hoe vooruitziend en verstandig is het om
reeds op de middelbare school te beginnen met het aanleren van de chinese taal, zodat jonge Nederlanders
carriere kunnen maken in het buitenland, of een brugfunctie kunnen vervullen tussen de twee culturen?
Ik vind dit een opwindende denkexercitie. Als het gymnasium deze internationaal georienteerde studenten
niet aanlevert, welke opleiding kan hier dan wel op inspringen? Chinees is tenslotte niet 1,2,3 te leren en
de universitaire studieperiode is daar niet op berekend. Daarbij gaat het natuurlijk niet alleen om het aanleren
van een taal, maar om het begrijpen van het aziatische culturele erfgoed, hun waarden en normen.
Tot nu toe heeft het westerse onderwijssysteem zich gebaseerd op de denkwereld van de klassieken. Onze
christelijke cultuur is er op gestoeld. De rationele en democratische waarden van de Oudheid waren zeer
goed verenigbaar met de egalitaire denkwijze van het christendom. Plato en Jezus bijten elkaar niet. Maar
door de secularisatie van de samenleving en de komst van een multiculturele samenleving is het minder
logisch zich binnen het onderwijs nog steeds op de christelijke ethiek te baseren.
Wanneer je globaler kijkt zijn er meerdere eeuwenoude filosofische tradities die hoogstaande culturen
hebben voortgebracht, zoals China en India, met ieder voor zich waardevolle grondbeginselen Daarbij
moeten we ons realiseren dat onze eigen hedendaagse cultuur door de toevloed van onsamenhangende
beelden in de massamedia en tanende waarden en normen snakt naar een nieuw fundament. Dat zal ook
de reden zijn voor onze interesse in de eeuwenoude Chinese cultuur, zoals dat door mensen als Bakas
wordt gesignaleerd. We moeten natuurlijk wel bedenken dat deze interesse uit een puur nostalgisch verlangen
voortkomt, een trend zoals we ook in de jaren zestig gekend hebben ten aanzien van de Indiase cultuur.
Toch moet gezegd worden dat deze openstelling voor Oosterse denk- en leefwijzen onze cultuur
enorm verrijkt heeft. Waarom zou dat nu ook niet het geval zijn? Intensievere kontakten met deze nieuwe
handelscentra zullen onontkoombaar zijn, maar ook profijtelijk. We moeten wel door de romantiek van
het oosterse en exotische heenkijken en niet vergeten dat China ook een eigen recente geschiedenis gehad
heeft die qua impact en traumatisering vergelijkbaar is met Duitsland's Nazi-verleden.
Zou je werkelijk studenten willen toerusten om het China van nu te kunnen doorgronden dan kan je niet
in nostalgie blijven steken. Dit memoreer ik om mijn eigen aanvankelijke enthousiasme voor het idee om
Chinees voor het Grieks te verruilen een beetje te temperen. Je kan voorts tegen dit idee inbrengen dat
het nogal opportunistisch is om je je met toekomstige handelspartners te identificeren. Een schamper
gezegde luidt: wiens brood men eet, diens woord men spreekt. Toch maak ik me
sterk voor een discussie over het ideale onderwijsaanbod voor de toekomst
vanuit de behoeften die het werkveld voorziet.
Tenslotte is het de bedoeling dat het gymnasium wereldburgers opleidt. Met
andere woorden: welke rol heeft het leren van Grieks en Latijn nog in het perspectief
van deze kantelende machtsverhoudingen? Ik zou het niet vreemd vinden
als de gymnasia zich herorienteren op hun speerpunten. Heel goed zou de
13