Taal centraal - Taalbeleid in het Nederlandse en ... - Levende Talen

Please don’t let me be misunderstood *
Bert Spitters
TAALBELEID OP HET DR. MOLLERCOLLEGE IN WAALWIJK
In 2004 begon Bert Spitters op het Waalwijkse
Dr. Mollercollege het taalbeleid op te zetten.
De opdracht luidde eenvoudigweg: ‘Zorg ervoor
dat met ingang van het nieuwe schooljaar iedereen
(leerlingen en leerkrachten) dezelfde taal
spreekt!’ In deze bijdrage beschrijft Spitters hoe
het taalbeleid langzaam maar zeker vorm kreeg.
In september 2004–2005 kreeg ik, als LC-docent met
een honderdurenfacilitering op jaarbasis, de opdracht
taalbeleid voor het Dr. Mollercollege op te zetten. Ik
zal in deze bijdrage beschrijven welk traject het Dr.
Mollercollege tot op heden heeft bewandeld, wat een
W-StructuurOplossingsStrategie ® (W-SOS ® ) is, wat het
oranje boekje is, wat wij uiteindelijk onder taalbeleid
verstaan, wie zich met taalbeleid bemoeien en hoe wij op
school dit visualiseren en actualiseren. Bovendien zal ik
kort stilstaan bij de rode draad, de valkuil, de stand van
zaken en het vervolg.
De opdracht
Toen ik in 2004 de opdracht tot het formuleren van
een taalbeleid kreeg, zat daarin een bijna onmogelijke
taak: collega’s zouden met ingang van het schooljaar
2005–2006 alle leerlingen in de eerste brugklas moeten
toespreken en aanschrijven in een voor hen begrijpelijke
taal.
30 LTM | Taalbeleid
Het onmogelijke zat vooral in het tijdsbestek. Binnen
negen maanden moest het taalbeleid bij kritische, doorgewinterde
onderwijsdeskundigen in alle schoollagen
geïmplementeerd worden. Bovendien moest het gebeuren
in een onderwijsomgeving waarin heel veel gaande
was: de invoering van tweetalig onderwijs, het opzetten
van kunst- en cultuurklassen, cursussen activerende
didactiek en de invoering van studieplanners in de brugklas.
In dat klimaat moest een draagvlak gevonden worden
voor het taalbeleid: ‘Het Dr. Mollercollege wil voorkomen
dat het leren van leerlingen wordt belemmerd
door taalachterstand. Daartoe ontwikkelt de school een
taalbeleid.’ Dit werd ingegeven door een overheid die
zich vanaf 2002 inzette voor aandacht voor een breed
actief taalbeleid op de basisscholen. Uit onderzoek
bleek dat met name allochtone leerlingen een taalachterstand
hadden. Door kinderen spelenderwijs met taal
om te laten gaan zou iedereen een eerlijke start krijgen.
In het kader van doorlopende leerlijnen kun je taalbeleid
verder doortrekken naar het voortgezet onderwijs, dus
ook naar het Dr. Mollercollege.
Er volgde eerst onderzoek bij collega’s en leerlingen
om met feiten de noodzaak van taalbeleid duidelijk te
maken. Het onderzoek liet zien dat niemand buiten de
directie stilstond bij een actief te voeren taalbeleid. Als
er toch taalbeleid moest komen, dan diende dit zich
vooral te richten op de allochtone leerling en de leerling
met een taalachterstand. Bovendien moest het taalbeleid,
volgens enkele collega’s, zich richten op het ontwikkelen
van een actievere leeshouding bij leerlingen.