HANDBOEK VOOR BEGELEIDERS BIJ DE ASIELPROCEDURE

Voor wat gender-gebonden vervolging betreft, kunnen we verwijzen naar de richtlijn van
het UNHCR van 7 mei 2002 5 . Deze richtlijn biedt een goede leidraad voor de begeleider
die bijzondere aandacht wil geven aan een gender-specifieke lezing van de vluchtelingendefinitie.
De richtlijn gaat dieper in op een interpretatie van de vluchtelingendefinitie vanuit een
“genderperspectief” en geeft achtergrondinfo.
De richtlijn beschrijft tevens de mogelijke vormen die de vervolging van vrouwen kan
aannemen, op de link met een van de vijf criteria, op de auteurs voor vervolging en op
de vijf criteria zelf.
De richtlijn stelt dat gender slaat op de verhouding tussen mannen en vrouwen op basis
van sociaal of cultureel onderbouwde en gedefinieerde identiteiten, statussen, rollen en
verantwoordelijkheden die aan het ene of het andere geslacht worden toegewezen.
Mannen of vrouwen die zich niet gedragen overeenkomstig deze sociaal of cultureel
bepaalde identiteiten, statussen, rollen of verantwoordelijkheden kunnen in bepaalde
gevallen gender-gebonden vervolging vrezen. Zowel vrouwen als mannen kunnen het
slachtoffer worden van gender-gebonden vervolging. Voorbeelden van gender-gebonden
vervolging zijn: seksueel geweld, huiselijk geweld, gedwongen familieplanning, genitale
verminking, bestraffing voor het niet respecteren van sociale gebruiken, discriminatie
van homoseksuelen, enz.
De moeilijkheid is een oorzakelijk verband aannemelijk te maken tussen het niet conformerende
gedrag en de vervolging.
Een moeilijk vraagstuk in deze context is ook de beoordeling van de houding van de
overheid. Biedt de overheid bescherming aan individuen of treedt ze niet of discriminerend
op ten aanzien van bepaalde groepen? Zeker in gevallen waar huiselijk geweld, of
misbruik van iemands seksuele geaardheid aan de orde zijn, speelt dit een rol.
Naast bovengaande elementen die vooral een rol spelen in de analyse van de asielaanvraag
en het naar boven brengen van het vluchtverhaal, moet de asielzoeker worden
ingelicht over een aantal rechten bij de behandeling van de asielaanvraag. Enkele hiervan
kwamen eerder al aan bod. We herhalen ze kort: mogelijkheid om een aparte asielaanvraag
in te dienen, mogelijkheid om te worden verhoord door iemand van hetzelfde
geslacht, mogelijkheid om een tolk van hetzelfde geslacht te vragen, mogelijkheid om
te vragen om in een aparte ruimte te worden verhoord, mogelijkheid om te verzoeken
om niet samen met familieleden te worden verhoord, mogelijkheid om beroep te doen
op kinderopvang om ongeremd te kunnen spreken en speciale aandacht voor zwangere
vrouwen en personen die het slachtoffer zijn geweest van seksueel geweld.
5 Guidelines on International protection No. 1: Gender-related persecution within the context of artikel
1 A (2) of the 1951 Convention and/or its 1967 Protocol relating the status of refugees (http://www.unhcr.
org).
HANDBOEK VOOR BEGELEIDERS BIJ DE ASIELPROCEDURE - 117