HANDBOEK VOOR BEGELEIDERS BIJ DE ASIELPROCEDURE

maar zij kunnen in nieuwe denk- en handelingskaders worden ingeleid. Cultuur is ook
geen statisch begrip, maar een dynamisch, voortdurend evoluerend gegeven.
Interactie staat centraal, niet cultuur. Men dient stil te staan bij het eigen referentiekader
en zijn levensverhaal. Pas dan kan men tegemoet komen aan de identiteit van anderen.
Men dient hiervoor de vanzelfsprekendheden in eigen denken en doen te onderzoeken
en ter discussie te stellen. Door in contact te treden met elkaar, leert men dat er verschillende
mogelijkheden zijn om naar de werkelijkheid te kijken.
Wat moet je als begeleider dan weten over andere culturen vooraleer je een asielzoeker
kan begeleiden tijdens de asielprocedure?
Iedereen heeft een culturele identiteit gebaseerd op herinneringen, etnie, klasse, geld,
rolverdeling binnen de familie, standpunten van de familie over grootbrengen,… De normen
en waarden die je via je opvoeding meekreeg, bepalen mee wat je ‘normaal’ vindt,
wat je als ‘gewoon’ ervaart. Voor de westerse begeleider kan het contact met personen
uit culturen waar er andere man-vrouwverhoudingen gelden confronterend zijn. Denk er
dan aan dat dit voor de asielzoekers in dezelfde mate het geval is.
Je moet er in elk geval van bewust zijn dat bepaalde zaken anders kunnen worden geïnterpreteerd,
of dat bepaalde zaken die wij vanzelfsprekend vinden door anderen niet als
evident worden beschouwd.
Wellicht is de grootste valkuil bij interculturele communicatie echter het beklemtonen
van de verschillen door alles in een wij/zij context te plaatsen.
Cultureel bewustzijn houdt in dat je in staat bent de gelijkenissen tussen mensen van een
verschillende achtergrond en afkomst te respecteren en positief te herkennen. Erken dat
geen enkele cultuur superieur is ten opzichte van een andere. Probeer situaties waarmee
je niet vertrouwd bent met een open geest te benaderen en breng het nodige respect op
voor hoe mensen verkiezen behandeld en aangesproken te worden. Heb aandacht voor
de eigen grenzen en beperkingen.
Probeer alle vooroordelen aangaande culturele verschillen achterwege te laten in je contacten
met asielzoekers. Net wanneer je gaat reageren vanuit stereotiepen en abstractie
maakt van de persoon die voor je zit, loop je het risico op een mank lopende communicatie.
Soms zal het noodzakelijk zijn om je aan te passen aan de cultuur van een ander,
namelijk om een bepaald doel te bereiken. Je past je dan aan enkele normen aan die
een rol kunnen spelen waardoor je een potentieel conflict kan vermijden in de gegeven
situatie. Het gaat om een tijdelijke aanpassing die winst kan opleveren voor het bereiken
van het gestelde doel.
24 - HANDBOEK VOOR BEGELEIDERS BIJ DE ASIELPROCEDURE