Ontwerp-Structuurvisie - GISnet

klei- en leemgronden. Bij uitputting van de grond wordt de nederzetting verlaten of
verplaatst. Het essenlandbouwsysteem wordt geïntroduceerd rond 600 na Christus.
Het systeem wordt gestuurd door het reliëf en de waterhuishouding en kent hierdoor
een typische ligging in het landschap op de grens van hogere drogere delen en
lagere natte delen. Verschillen in het abiotische systeem uiten zich door onderscheid
in landgebruik. De verschillende vormen van landgebruik - grasland in beekdalen
en woeste gronden in de vorm van heide en bos - staan in het teken van de hoger
gelegen akkerbouwgrond. Aanwezige verschillen in voedselrijkheid worden versterkt
door dood organisch materiaal te verzamelen in een potstal en deze vruchtbare
grond te verspreiden op de akkerbouwgrond, waardoor in de loop der tijd een dik
esdek ontstaat. Zo worden de van nature hogere delen verhoogd, waardoor essen
in het huidige landschap getypeerd worden door hun bolle vorm. Door een sterke
bevolkingsgroei in de dertiende en veertiende eeuw ontstaat meer behoefte aan
landbouwgrond, waardoor woeste gronden worden ontgonnen. Doordat minder
water wordt vastgehouden ontstaan grote overstromingen. Om overexploitatie te
beperken, worden rond 1250 in het Markestelsel regels opgesteld voor het gebruik
van woeste gronden. Door dit stelsel wordt het essenlandbouwsysteem voor honderden
jaren behouden. Door het verbouwen van veevoedergewassen komt meer en
betere mest tot de beschikking van de landbouw, waardoor de afhankelijkheid van
plaggen minder groot wordt. Hierdoor worden grote delen woeste grond ontgonnen
in de eerste ontginningsgolf rond 1810-1830. De tweede ontginningsgolf rond
1900-1950 komt voort uit de uitvinding van kunstmest. In combinatie met ingrijpende
cultuurtechnische maatregelen, zoals ontwateren, kunnen grote heidegebieden
omgezet worden in graslanden. De verbondenheid tussen de abiotische gesteldheid
en het occupatiepatroon neemt af.
Archeologie
De gemeente Dinkelland kent een grote hoeveelheid archeologische vindplaatsen,
grafvelden, historische landschappen en monumenten. Door de relatief hoge ligging
van het gebied, moet het gebied al in een ver verleden bewoond zijn geweest. Het
163