nr. 2 februari - Publicaties Nederlandse Politieke Partijen

THEUN DE VRIES
DICHTERS ACHTER GLAS
schoot is nergens in de Nederlandse taal zo dringend en beeldend
onder woord gebracht als hier:
"Van kim tot tegenkim gezogen,
een vrucht in schemerweek moeras,
nog toegeschubd de vissenogen,
gelubd gelijk een droomgewas,
hebt gij u in mijn slaap bewogen,
en wist ik, dat gij wordend was."
"Geboorte" is het poëem van moederschap, van de niet tot het daglicht
doorkomende dialoog tussen het ongeborene en de schoot,
waarin het wast.Het is een zich omschakelen van den dichter tot de
gevoelsgesteldheid van de vrouw, beter nog van het vrouwelijke,
vruchtdragende in de natuur der dingen; de dichterlijke ontleding
en benaming van de trots en de pijnen, de angsten en voorgevoelens,
die een zwangerschap begeleiden; en voor deze gehele toonladder
van stemmingen en onpeilbare gevoelens heeft hij woorden
en beelden gevonden, die in hun schoonheid en rijkdom, hun verrassende
uitwerking en helderheid geheel nieuw zijn, en die men
niet anders dan oprecht bewonderen kan. Het enige, wat wij bij dit
alles als zinstorend gevoelen is het veelvuldig gebruik van religieuze
symbolen, niet, omdat ons de lammeren, duiven en rozen, de mater
dolcrosa's en de engelen op zichzelf tegenstaan, maar omdat Hoornik,
waar hij deze katholieke zinnebeelden aanwendt, het zich al te
gemakkelijk maakt, en daardoor meteen verzwakt. Dat door deze
symboliek een prachtig vers dadelijk tweeslachtig worden kan, zij
aangetoond door het volledig aanhalen van het volgende:
"0 zee, die op de kust zal breken,
nóg roert mijn hand het rode wier,
en in de wielingen der kreken
groeit zorgeloos het mosseldier.
En wiegt het zeepaard op de stengel,
en hoedt en broedt het kleine ei,
zie, op mijn leden staat een engel,
en die hoedt mij.
En God, in wien de zeeën buigen,
hij buigt ook mij; ik ken hem niet;
maar zal het kind mijn borsten zuigen,
dat Hij mij ziet."
100
De troebele, van oergevoelens doortrokken stemming van de moederschoot,
die zich verbonden voelt aan het kiemen in het water
- welk een schitterende vondst: dat zeepaardje! -, waarbij
het "water" weer een zinnebeeld wordt van het blinde, van leven
verzadigde heelal, wordt volkomen v e r st o o r d door het beeld