nr. 2 februari - Publicaties Nederlandse Politieke Partijen

A. LEUVENS. HET NEDERLANDSE MUZIEKLEVEN.
Deze concurrentiestrijd zelf slokt op zijn beurt grote bedragen op
aan administratie, reclame-campagnes etc. - 5e. De grote bedragen,
die door sommige groot-kapitalisten uit zuiver ideële oogmerken
1 ) aan een bepaalde kunstenaar of kunst-instelling werden en
worden geschonken, komen toch alleen d i e n kunstenaar of d i e
kunstinstelling ten goede, niet aan "de" kunst of aan "het" Nederlandse
volk. Het werkelijke Maecenas-schap (en dit woordt is alleen
geldig wanneer er sprake is van financiele steun op grote schaal
aan kunstenaars, wier producten of werkzaamheid niet of nog niet
op kapitalistische wijze verhandelbaar zijn) - het werkelijke Maecenas-schap
dient dus weer uitsluitend een groepsbelang der bourgeoisie.
- 6e. Hoewel het cultuur-element Kunst in de kapitalistische
maatschappijvorm niet organisch opgenomen kan zijn, is kunst a I s
element van cultuur natuurlijk wel een voorwerp van staatsbemoeiing.
Edoch, het is een uitgemaakte zaak, dat geld in kunst uitgezet, nooit
rente oplevert, maar hoogstens als geestelijke waarde "teruggegeven"
wordt. Dit "teruggegeven" zet ik tussen aanhalingstekens, daar
het werkwoord teruggeven hier nauwelijks reële betekenis heeft; ten
eerste kan de uiteindelijke, geestelijke waarde van een kunstwerk
nooit uitgedrukt worden in klinkende munt; ten tweede kunnen deze
geestelijke waarden slechts door een zéér klein gedeelte van "het"
volk als een realiteit worden ondergaan.
Terwille van het culturele peil dezer kleine minderheid nu, en het
daarvan uitgaande culturele prestige naar buiten, moet en wil "de
staat" de kunst en het kunstleven natuurlijk finantieel steunen. Aangezien
echter enerzijds de door de Kunst vertegenwoordigde waarden
onder de huidige productieverhoudingen, in een op klasse- en
andere tegenstellingen gebaseerde samenleving, op geen enkele
wijze hun uitdrukking kunnen vinden in maatschappelijke vorm
(het grootste deel der cultuur is "luxe" in het kapitalistische huishouden),
aangezien anderzijds tot instandhouding van dit huishouden
ontzaglijke hoeveelheden energie en geld verspild worden aan
concurrentie-oorlogen, bewapeningswedloop, handelspolitiek (altijd
ten nadele van de derde partij!) etc. etc. -, spreekt het vanzelf, dat
er voor de luxe bij uitstek: Kunst, zéér weinig geld overschiet. De
financiering van het kunstleven is voor een belangrijk deel een zaak
van liefdadigheid, regeringsliefdadigheid of particuliere liefdadigheid.
Het product van de scheppende kunstenaar werd vervormd
tot wat het in wezen niet zijn kan: handelswaar. En wel handelswaar
waarvan de (geld)waarde uitsluitend wordt bepaald door wat een
bepaalde groep der bourgeoisie - al dan niet door bemiddeling van
"tussenhandelaars" - er voor wenst te geven. Niet het voortreffelijk
110
1 ) Kunstinstituten als De Wagnervereniging, Het Concertgebouw-orkest, het
Residentie-orkest zouden niet bestaan zonder de linantiële steun van enkele kunstminnende
groot-kapitalisten, die werkelijk uit ideële oogmerken zeer grote sommen
ter beschikking stelden. Jets geheel anders is het ,.beleggen van kapitaal" in
oude schilderijen. Hierbij spelen zuiver commerciële bedoelingen natuurlijk een
grote rol, zelfs al komen in sommige gevallen die schilderijen later ,.de gemeenschap"
ten goede.