nr. 2 februari - Publicaties Nederlandse Politieke Partijen

HET NEDERLANDSE
tv1 U Zl EKLEVEN)
A LEUVENS
De waarde van het muziekleven in een land wordt in de eerste
plaats bepaald door hen, die muziek scheppen, die haar vormen
uit de stilte: de componisten. In de tweede plaats: 1 e door hen die
de muziek uitvoeren (zonder zelf nieuwe waarden aan de muziek
toe te voegen), 2e door hen die naar de muziek luisteren (het "publiek")
en 3e door het muziek-onderwijs op de scholen. Deze laatstgenoemde
factor staat in nauw verband met wat Dresden in zijn
hieronder genoemde boekje noemt "de muziek als element der algemene
cultuur". Het spreekt vanzelf, dat de genoemde factoren in
wisselwerking tot elkander staan, en dat het geheel van op elkaar
inwerkende factoren, dat wij dus het "muziekleven" kunnen noemen,
weer in verband gezien moet worden met factoren van maatschappelijke
aard. Met deze nadere bepaling van het begrip "muziekleven"
zitten we al dadelijk midden in de moeilijkheden. Laten we
om de zaak niet ingewikkelder te maken dan zij toch al is, bij Nederland
blijven, en om te beginnen, nagaan, of in Nederland de
muziek inderdaad een element is der algemene cultuur.
ln grote lijnen kan het antwoord niet moeilijk zijn: Nederland is een
kapitalistisch land. De cultuur in zulk een land is nooit algemeen.
Het is mogelijk, zelfs waarschijnlijk, dat Dresden hier bedoelt "cultuur-in-'t-algemeen".
ledere burgerlijke intellectueel, ook indien hij
toevallig onmuzikaal is en onverschillig staat tegenover de muziek,
zal natuurlijk volmondig erkennen, dat Kunst en dus muziek een
element is van die "cultuur in 't algemeen". Maar zelfs zó opgevat,
is de muziek in Nederland nog altijd niet in die mate "element der
algemene cultuur" gelijk dat in andere kapitalistische landen als
Frankrijk of in Duitsland (natuurlijk vóór het nazi-regime) het geval
was. Een belangrijke oorzaak hiervan is de "positieve christelijkheid"
- al dan niet officieel door een regering vertegenwoordigd - welke
in de Lage Landen bij de Zee tegenover de kunst altijd een negatief
standpunt innam en inneemt, zoals zij ook zo vaak tegenover de
humaniteit een negatief standpunt inneemt.
Belangrijker is voor ons echter om dus met nadruk vast te stellen,
dat in het kapitalistische stelsel cultuur nooit algemeen is, ook kunst
niet, en dat dus alle uitspraken waarin de uitingen van bepaalde,
beeldende kunstenaars, schrijvers en componisten in verband wor·
108
1 ) Het Is, In verband met dit onderwerp, onvermijdelijk dat men hier en daar,
ook zonder te citeren, opmerkingen maakt of conclusies trekt, die (ongeveer)
gelijkluidend voorkomen in "Het Muziekleven in Nederland sinds 1880" door Sem
Dresden (Eisevier's Algemene Bibliotheek) of in "Moderne Nederlandse Componisten"
door Paul F. Sanders (uitg. J. Philip Kruseman). Deze boeken zijn onontbeerlijk
voor ieder, die zich in 't bijzonder interesseert voor de voornaamste factor
van het Nederlandse muziekleven : de componisten, al komt het voor, dat wij
het met de zienswijze der schrijvers niet overal eens zijn.