nr. 2 februari - Publicaties Nederlandse Politieke Partijen

THEUN DE VRIES
DICHTERS ACHTER GLAS
en een zwiepende houw naar wat de wereld onschoon maakt. Thans,
zo klaagt de dichter, is hij er van overtuigd, dat het leven "ongemak"
is, en hij zelf "Wat mank naar links; wat mank naar rechts".
En als om met deze vrijwel doffe aanvaarding van zichzelf als een
"verwrongen wiegeltak" de ramen te sluiten voor het "ongemak",
daalt Den Brabander in bijna vers na vers af naar die andere onderwereld,
de sluipgangen van het sexuële, waar de kleurloze schimmels
van machteloos verlangen en de woekeringen van de dood
alleen gedijen. Zo werd zijn vers "Danse macabre" (Doodendans)
wel aangrijpend, wel meesterlijk, maar tevens vervuld van die panische
angst, dat er niets anders meer is dan de vloek van het geslacht
en de verschrikking van het einde: .
"Wees wild muziek! Ruk mij die speelgenoot -
nóg is zij warm; nóg zijn haar lippen rood;
nóg is zij naam en nóg is zij gedaante -
ruk mij dit vlees af waarin zonder schaamte
de dunne schim danst van een dor geraamte ....
Wees wild muziek .... I In ieder danst de dood!"
Dit vers, dat een van de beste is, getuigt van een wrokkig, moedeloos
bukken onder de druk der omstandigheden, juister gezegd,
onder de druk van de maatschappij, waarin de dichter moet leven.
Het zijn geen onbekende klanken; de Franse 19e eeuw had ze, de
Baudelaire's en Verlaine's en De Nerval's zongen en snikten zo,
vertwijfeld en gefolterd door een maatschappij, die den dichter verachtte
en in een afzondering dwong, die de nachtbloei van hun
talent forceerde, tot zij niets anders meer zagen dan schimmen van
mensen en een zwarte chaos, waar anderen althans strijd, menselijke
waardigheid, verzet en zelfbewustzijn wisten waar te nemen.
Ook Den Brabander staat stil; hij bedekt de ogen met de hand,
om zich in zichzelf terug te trekken, en daar te luisteren naar het
zieke verraderlijke zingen in zijn bloed, dat hem voor wil spiegelen,
dat bederf en destructie toch de sterkste machten zijn. En
als hij die hand nog eens wegneemt, en in de voorjaarsdag staart,
waar de wind in het wasgoed wappert, kan hij enkel bekennen:
dat hij te vroeg aan de lente heeft geloofd:
..
"De meidoorn is zijn bloei te boven;
de sneeuwbal wéér tot vuist geklemd!"
Of hij ziet de boeren worstelen met de aarde, en trekt uit de aanblik
van den mens op de stiefmoederlijke grond deze in wezen
weer hopeloze slotsom:
103