nr. 2 februari - Publicaties Nederlandse Politieke Partijen

A. LEUVENS. HET NEDERLANDSE MUZIEKLEVEN.
vakmanschap van den schilder of componist, niet de technische volmaaktheid
van dit of dat kunstwerk, niet de rijkheid aan ideeën of
de "diepte" of de evenwichtigheid van het kunstwerk bepalen de
eventueel hoge geldwaarde ervan. Slechts wanneer deze waarden na
geruimen tijd door de gehele bourgeoisie worden erkend, en het
afzetgebied voor dat bepaalde kunstwerk dus zo groot wordt als in
deze maatschappij mogelijk is, kan de prijs tot in het absurde worden
"opgevoerd". Aan de andere kant kan een vandaag ontstaan kunstwerk,
dat beantwoordt aan individuele normen, welke door een
kleine groep mensen worden aanvaard - en die slechts korten tijd
geldigheid hoeven te bezitten -, volkomen waardeloos zijn als handelsobject
Totdat na verloop van zekeren tijd de bourgeoisie-alsgeheel
zulk een kunstwerk gaat aanvaarden, juist o m het individualisme,
dat zij nu als historische curiositeit kan gaan zien. En het
bedoelde kunstwerk wordt "goudmijn" of "kasstuk", maar zelden
voor den maker, die het werk dan meestal reeds kwijt is, of de
rechten tot uitvoering geheel of gedeeltelijk heeft verkocht. Maar
waar zijn wij hiermede aangeland? Bij zuiver commerciële ondernemingen
als kunst-handelaars, impresario's, uitgeverijen. Deze ondernemingen
houden slechts zijdelings verband met het kunstleven.
En h ie r gaat het om: waar is de plaats van een kunstenaar in de
maatschappij, voordat hij zijn in wezen niet verzilverbare product
aan een winstonderneming verkopen kan? Antwoord: nergens. Waar
leeft hij dan van? Antwoord: zo mogelijk van een dagtaak die met
kunst niets te maken heeft ("ga maar wat anders doen", is het
gangbaar parool), van lessen, van een kapitaaltje (dit stelt het probleem
slechts uit tot het kapitaaltje op is), van liefdadigheid: (een
rijksopdrachtje, een gemeenteopdrachtje, een particulier opdrachtje,
~elemaal geen opdrachtje), van de steun. Wat is de functie van het
kunstwerk in dit maatschappelijk bestel, ook wanneer de maker tot
die enkelingen behoort die zonder steun-van-buiten-af in relatie
kunnen treden met genoemde commerciële ondernemingen? Antwoord:
geen enkele; het dient om bepaalde groepen der bourgeoisie,
of de gehele bourgeoisie (d.w.z. werkelijke liefhebbers + meelopers,
snobs etc.) aasthetisch genot te verschaffen in huiskamer,
museum of concertzaal.
Wij zullen ons nu verder tot het Nederlandse muziekleven bepalen,
en wel voornamelijk tot de belangrijkste factoren daarvan: de hedendaagse
Nederlandse componisten en de verhouding van publiek tot
componisten, waarbij dan tevens de muzikale uitvoeringspractijk ter
sprake komt. Over de zeer belangrijke factor: het muziekonderwijs
op de scholen, kan hier helaas niet uitvoerig gesproken worden; het
is een onderwerp op zich zelf. Des te ingewikkelder, daar 't in nauw
verband staat met het onderwijs in het algemeen. Het spreekt van
zelf, dat wij ook hier weer niet van onderwijs aan "het" Nederlandse
volk kunnen spreken, daar dit onderwijs voor de bezitloze klasse ontstellend
onvoldoende is, en het dus geen verwondering kan baren,
dat er geen sprake kan zijn van a I g e m e e n muiziekonderwijs in
iets ruimere zin, van begrip kweken voor die maatschappelijke luxe.
111