Richting geven aan de laatste schakel: de nafase - Impact

3.1. Inleiding
Het takenpakket na een ramp verandert naarmate de tijd verstrijkt.
In de acute fase worden branden geblust, mensen uit benarde situaties
bevrijd, metingen verricht om te zien of schadelijke stoffen vrijkomen
en toegang tot risicozones afgeschermd (Van Hijum & Bobeldijk 2009).
In de nafase worden onder meer gebieden opnieuw bewoonbaar
gemaakt, gaat aandacht uit naar de gezondheid en het welzijn van
getroffenen en betrokkenen, wordt schade in financiële zin gecompenseerd,
worden aansprakelijkheden uitgezocht, vindt evaluatieonderzoek
plaats en worden herdenkingen georganiseerd (zie paragraaf 1.3). Verder
is het een takenpakket dat per context en schaalniveau verschilt. In dit
hoofdstuk staan de taken centraal waar de nationale overheid bij
betrokken is in de nafase.
3.2. Nafasetaken op nationaal niveau
Om een gedeeld beeld te krijgen van de taken van de centrale overheid
in de nafase is een inventarisatie uitgevoerd onder vertegenwoordigers
van de diverse departementen. In de oriëntatiefase van het interdepartementale
project nafase zijn gesprekken gevoerd om in kaart te
brengen welke taken de departementen voor zichzelf weggelegd zien
(Ligthart & Dückers 2011). Tijdens het onderzoek naar rollen, taken en
verantwoordelijkheden van departementen is dit overzicht als basis
gehanteerd en geleidelijk aangevuld (Quanjel, Vermeulen, Woudstra &
Witte 2012). Het eindresultaat is een lijst met een dertigtal thema’s, die
kortweg de ‘themalijst’ wordt genoemd (zie bijlage 2). De themalijst is
van waarde omdat de lijst in samenspraak met de departementen is
ontwikkeld en meermalen is getoetst op bruikbaarheid en volledigheid.
De themalijst is bovendien gehanteerd als referentiepunt tijdens de
nafase van de chemische brand in Moerdijk (Van Eck & Weerens 2011)
en de nucleaire oefening Indian Summer (bijlage 4).
Voorbeeld van een ordening
De praktijk leert dat het handig is – bijvoorbeeld bij het opstellen van
een interdepartementaal plan van aanpak voor de nafase – om processen
verder te rubriceren. Dat kan door te zoeken naar een gemeenschappelijk
kenmerk. Kader 3.1 bevat een voorbeeld. Het is een
combinatie van de themalijst, de thema’s uit de Leidraad nafase (Van Duin
& Zannoni 2005) en de sectoren van de vitale infrastructuur (bijlage 3).
Richting geven aan de laatste schakel: de nafase
39