ORPTijdschrifT overeenkomsT in de rechTsprakTijk - Sdu
ORPTijdschrifT overeenkomsT in de rechTsprakTijk - Sdu
ORPTijdschrifT overeenkomsT in de rechTsprakTijk - Sdu
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ORPsignaler<strong>in</strong>gen<br />
Uitleg ‘opzetclausule’ uit verzeker<strong>in</strong>gsovereenkomst<br />
(Rechtbank Arnhem 22 juni<br />
2011, LJN BT1507)<br />
Drie personen zijn veroor<strong>de</strong>eld voor het<br />
me<strong>de</strong>plegen van een moord. Naast <strong>de</strong>ze<br />
personen is eiseres veroor<strong>de</strong>eld, omdat<br />
zij heeft nagelaten dit misdrijf te voorkomen<br />
door haar wetenschap niet ter kennis<br />
van <strong>de</strong> politie te brengen. De ou<strong>de</strong>rs van<br />
het slachtoffer hebben <strong>de</strong> veroor<strong>de</strong>el<strong>de</strong>n<br />
aangesproken tot vergoed<strong>in</strong>g van <strong>de</strong> door<br />
hen gele<strong>de</strong>n scha<strong>de</strong>. Eiseres was <strong>de</strong>stijds<br />
verzeker<strong>de</strong> van <strong>de</strong> door haar va<strong>de</strong>r bij Reaal<br />
afgesloten aansprakelijkheidsverzeker<strong>in</strong>g.<br />
Reaal doet een beroep op <strong>de</strong> ‘opzetclausule’.<br />
De rechtbank is van oor<strong>de</strong>el dat <strong>de</strong> opzetclausule<br />
vereist dat het ‘we<strong>de</strong>rrechtelijk<br />
han<strong>de</strong>len of nalaten’ aan twee vereisten<br />
Varia<br />
Nieuws<br />
Aantal Europeanen dat onl<strong>in</strong>e w<strong>in</strong>kelt <strong>in</strong><br />
vijf jaar verdubbeld (Europees Parlement)<br />
40% van <strong>de</strong> consumenten <strong>in</strong> <strong>de</strong> EU kocht<br />
<strong>in</strong> 2010 onl<strong>in</strong>e goe<strong>de</strong>ren of diensten. Dit is<br />
een verdubbel<strong>in</strong>g ten opzichte van 2005.<br />
Echter, <strong>de</strong> hoge groei vond voornamelijk<br />
plaats <strong>in</strong> lan<strong>de</strong>n waar elektronische han<strong>de</strong>l<br />
al wijdverbreid was <strong>in</strong> 2005. Consumenten<br />
<strong>in</strong> Zuid- en Oost-Europa w<strong>in</strong>kelen veel<br />
m<strong>in</strong><strong>de</strong>r op het <strong>in</strong>ternet. Deze en an<strong>de</strong>re gegevens<br />
komen uit <strong>de</strong> studie ‘Het gedrag van<br />
consumenten <strong>in</strong> een digitale omgev<strong>in</strong>g’,<br />
dat op 30 augustus werd gepresenteerd <strong>in</strong><br />
<strong>de</strong> Europese commissie Interne markt en<br />
consumentenbescherm<strong>in</strong>g.<br />
In 2010 had 70% van <strong>de</strong> EU-huishou<strong>de</strong>ns<br />
toegang tot het <strong>in</strong>ternet. Ne<strong>de</strong>rland had<br />
het hoogste percentage huishou<strong>de</strong>ns met<br />
<strong>in</strong>ternettoegang (91%), terwijl <strong>in</strong> Bulgarije<br />
slechts 33% van <strong>de</strong> huishou<strong>de</strong>ns toegang<br />
had tot het <strong>in</strong>ternet. Gemid<strong>de</strong>ld is het<br />
aantal EU-huishou<strong>de</strong>ns met toegang tot het<br />
<strong>in</strong>ternet met 46% toegenomen s<strong>in</strong>ds 2005.<br />
Aankopen onl<strong>in</strong>e zijn nog steeds voornamelijk<br />
gericht op <strong>de</strong> b<strong>in</strong>nenlandse markt. In<br />
2010 <strong>de</strong>ed slechts 23% van <strong>de</strong> kopers onl<strong>in</strong>e<br />
een aanschaf <strong>in</strong> een an<strong>de</strong>re EU-lidstaat.<br />
Consumenten kopen onl<strong>in</strong>e vooral kled<strong>in</strong>g,<br />
reisgerelateer<strong>de</strong> goe<strong>de</strong>ren en diensten.<br />
Paradoxaal genoeg wor<strong>de</strong>n computer- en<br />
elektronische goe<strong>de</strong>ren het m<strong>in</strong>st onl<strong>in</strong>e<br />
gekocht.<br />
Ongeveer 14% van <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rnem<strong>in</strong>gen <strong>in</strong><br />
<strong>de</strong> EU verkoopt goe<strong>de</strong>ren of diensten via<br />
het <strong>in</strong>ternet. Dit cijfer is <strong>de</strong> afgelopen vijf<br />
jaar vrij constant gebleven. De koplopers,<br />
waar bij meer dan 20% van <strong>de</strong> bedrijven<br />
ook onl<strong>in</strong>e kan wor<strong>de</strong>n gekocht, zijn België,<br />
Denemarken, Duitsland, Ierland, Litouwen,<br />
Ne<strong>de</strong>rland, <strong>de</strong> Tsjechische Republiek en<br />
Zwe<strong>de</strong>n.<br />
Een uitgebreid Europees wettelijk en<br />
reglementair ka<strong>de</strong>r is op zijn plaats, maar<br />
<strong>de</strong> wetgev<strong>in</strong>g kan niet van toepass<strong>in</strong>g<br />
zijn of kan moeilijk wor<strong>de</strong>n afgedwongen<br />
wanneer <strong>de</strong> consument buiten <strong>de</strong> EU een<br />
aanschaf doet, aldus <strong>de</strong> studie.<br />
De studie wijst op een aantal voor<strong>de</strong>len van<br />
elektronische han<strong>de</strong>l, zoals lage distributiekosten<br />
en lagere ecologische kosten, maar<br />
zegt dat het <strong>in</strong>ternet <strong>de</strong> consumenten ook<br />
gemakkelijker toegang heeft gegeven tot<br />
illegale <strong>in</strong>houd (films en muziek) en dat het<br />
<strong>in</strong>ternet <strong>de</strong> distributie hiervan vergemakkelijkt<br />
heeft voor <strong>de</strong> verkopers.<br />
De verbeter<strong>in</strong>g van het juridisch ka<strong>de</strong>r om<br />
<strong>de</strong> consument een betere toegang te geven<br />
tot <strong>de</strong>ze producten voor een re<strong>de</strong>lijke prijs,<br />
zou het gebruik en <strong>de</strong> lever<strong>in</strong>g van illegale<br />
producten kunnen ontmoedigen.<br />
Verplichte toets voor f<strong>in</strong>anciële consument<br />
(SC Onl<strong>in</strong>e)<br />
Het aanschaffen van complexe f<strong>in</strong>anciële<br />
producten zon<strong>de</strong>r bijbehorend advies<br />
wordt <strong>in</strong> <strong>de</strong> toekomst moeilijker. M<strong>in</strong>ister<br />
De Jager (F<strong>in</strong>anciën) wil dat consumenten<br />
<strong>in</strong> <strong>de</strong>ze gevallen verplicht een kennis- en<br />
ervar<strong>in</strong>gstoets afleggen. Dit blijkt uit het<br />
ontwerp van <strong>de</strong> Wijzig<strong>in</strong>gswet f<strong>in</strong>anciële<br />
voldoet, te weten dat het (1) ‘opzettelijk’ is<br />
en dat het (2) ‘tegen een persoon of zaak<br />
is gericht’. Bei<strong>de</strong> vereisten wor<strong>de</strong>n immers<br />
van elkaar geschei<strong>de</strong>n door het woordje<br />
‘en’. Aan bei<strong>de</strong> vereisten dient cumulatief<br />
te wor<strong>de</strong>n voldaan: het we<strong>de</strong>rrechtelijk<br />
han<strong>de</strong>len of nalaten dient opzettelijk te zijn<br />
verricht ‘en’ tegen een persoon of zaak te<br />
zijn gericht. Hieraan is voldaan nu eiseres<br />
is veroor<strong>de</strong>eld voor het opzettelijk nalaten<br />
tijdig kennis te geven van <strong>de</strong> voorgenomen<br />
moord (eerste vereiste) én – gelet op het<br />
door artikel 136 Sr bescherm<strong>de</strong> rechtsgoed<br />
– dit nalaten tevens is gericht tegen <strong>de</strong> persoon<br />
van slachtoffer (twee<strong>de</strong> vereiste). De<br />
opzetclausule vereist dus niet – zoals eiseres<br />
betoogt – dat het opzet tevens is gericht<br />
tegen een persoon of zaak (en op <strong>de</strong> daaruit<br />
voortvloeien<strong>de</strong> scha<strong>de</strong>lijke gevolgen).<br />
De opzetclausule luidt immers niet dat van<br />
<strong>de</strong>kk<strong>in</strong>g is uitgesloten <strong>de</strong> aansprakelijkheid<br />
voor scha<strong>de</strong> ten gevolge van ‘opzettelijk<br />
tegen een persoon of zaak gericht we<strong>de</strong>rrechtelijk<br />
han<strong>de</strong>len of nalaten’. Dit sluit aan<br />
bij <strong>de</strong> kennelijke bedoel<strong>in</strong>g van <strong>de</strong> huidige<br />
formuler<strong>in</strong>g van <strong>de</strong> opzetclausule, zoals die<br />
door het Verbond van Verzekeraars <strong>in</strong> 2000<br />
is ontworpen en aanbevolen.<br />
De rechtbank komt tot <strong>de</strong> slotsom dat <strong>de</strong><br />
ten aanzien van eiseres bewezen verklaar<strong>de</strong><br />
feiten on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> opzetclausule vallen, ook<br />
al is bij het opzettelijke nalaten kennis te<br />
geven van <strong>de</strong> beraam<strong>de</strong> moord het opzet<br />
van eiseres als zodanig niet gericht geweest<br />
op het teweegbrengen van <strong>de</strong> dood van<br />
slachtoffer.<br />
markten 2013, dat <strong>de</strong> bew<strong>in</strong>dsman heeft<br />
gepubliceerd op <strong>in</strong>terconsultatie.nl. De wet<br />
verplicht aanbie<strong>de</strong>rs al om ‘<strong>in</strong>formatie’ <strong>in</strong><br />
te w<strong>in</strong>nen bij consumenten die complexe<br />
producten willen aanschaffen zon<strong>de</strong>r zich<br />
te laten adviseren. De Jager <strong>in</strong>troduceert<br />
<strong>de</strong> mogelijkheid om hieraan na<strong>de</strong>re regels<br />
te stellen <strong>in</strong> een Algemene maatregel van<br />
bestuur (Amvb). Ook kan hier<strong>in</strong> wor<strong>de</strong>n<br />
geregeld waaraan een eventuele waarschuw<strong>in</strong>g<br />
– als <strong>de</strong> consument zakt voor <strong>de</strong> toets<br />
– moet voldoen.<br />
Literatuur<br />
Hoge Raad houdt meer reken<strong>in</strong>g met<br />
belangen koper bij on<strong>de</strong>rzoeksplicht en<br />
klachtplicht (M.M. van Rossum, NJB - Ne<strong>de</strong>rlands<br />
Juristenblad 2011/25, p. 1616)<br />
Opvallend is dat <strong>de</strong> Hoge Raad <strong>in</strong> zijn arrest<br />
van 25 maart 2011, RvdW 2011/419, <strong>in</strong> het<br />
ka<strong>de</strong>r van <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rzoeks- en klachtplicht<br />
van <strong>de</strong> koper meer aandacht geeft aan <strong>de</strong><br />
belangen van <strong>de</strong> koper dan <strong>in</strong> voorgaan<strong>de</strong><br />
arresten. Dit komt een evenwichtige belangenafweg<strong>in</strong>g<br />
van koper en verkoper te<br />
goe<strong>de</strong>, zo beargumenteerd <strong>de</strong> auteur.<br />
Caribisch Ne<strong>de</strong>rlands privaatrecht (WPNR<br />
- Weekblad voor Privaatrecht, Notariaat en<br />
Registratie 2011/6898)<br />
In dit themanummer een aantal beschouw<strong>in</strong>gen<br />
over het Caribisch Ne<strong>de</strong>rlands<br />
privaatrecht, waaron<strong>de</strong>r UPG als wenkend<br />
perspectief en juridische werkelijkheid<br />
(H.E. Brör<strong>in</strong>g), De overgangswetgev<strong>in</strong>g en<br />
16 SDU uitgevers / nummer 7, oktober 2011 TIJDSCHRIFT OVEREENKOMST IN DE RECHTSPRAKTIJK