ORPTijdschrifT overeenkomsT in de rechTsprakTijk - Sdu

klachten. Anders gezegd: de schuldenaar moet wel weten
wat hij fout heeft gedaan. De leverancier in de voorliggende
casus wist wel degelijk van de hoed en de rand en had dus
geen bescherming nodig.
Kiest de teleurgestelde koper eerst voor nakoming
dan gaat daarmee zijn recht op ontbinding niet
verloren, indien de uitoefening van het recht van
nakoming niet baat.
Voorts voerde de leverancier als gezegd een verjaringsverweer.
Ook deze actie lijkt bijna op het onbehoorlijke af, gelet
op het bijna eindeloze geduld dat de koper heeft gehad
en het aantal kansen dat de koper de leverancier heeft geboden
om de gebreken alsnog te herstellen. Gelukkig snijdt
de Hoge Raad de leverancier ook hier de pas af. De Hoge
Raad overweegt dat de leverancier – ook afgezien van de
onderhoudsovereenkomst – op grond van de koopovereenkomst
gehouden was telkens na een klacht over nonconformiteit
het gebrek te herstellen:
“(...) Nu na iedere poging tot herstel bleek dat het melkwinningsysteem
nog niet naar behoren functioneerde, is telkens nadat de leverancier
daarvan op de voet van art. 7:23 lid 1 BW (tijdig) in kennis
was gesteld, ingevolge art. 7:23 lid 2 BW ook telkens een nieuwe verjaringstermijn
gaan lopen. (...)”.
Deze overweging is met name van belang voor de bevoegdheid
tot ontbinding. Deze bevoegdheid is immers een
vordering die onder artikel 3:317 lid 2 BW valt. Niet kan
worden volstaan met het steeds opnieuw sturen van een
stuitingsbrief. De stuitingsbrief moet in dat geval binnen
zes maanden worden gevolgd door een dagvaarding. Voor
een geduldige koper die zijn leverancier ter wille wil zijn en
hem herhaaldelijk in de gelegenheid wil stellen om nog te
herstellen, zou dat tot gevolg hebben dat eerder zou moeten
worden ontbonden dan de koper zelf wenselijk acht. De
Hoge Raad is met deze rechtsregel tegemoetgekomen aan
de praktijk, in die zin dat kopers niet worden afgestraft
voor hun geduld.
A-G Wuisman overwoog in zijn conclusie in dit verband
nog terecht:
“(...) Aan een koper komt, indien het hem geleverde niet aan de koopovereenkomst
beantwoordt, niet slechts een recht op ontbinding toe
maar ook een recht op nakoming, bijvoorbeeld door opheffing van de
gebleken gebreken, en/of een recht op schadevergoeding. De keuze
van het uit te oefenen recht is aan de koper. Kiest hij eerst voor uitoefening
van het recht van nakoming dan gaat daarmee zijn recht op
ontbinding van de koopovereenkomst niet verloren, indien de uitoefening
van het recht van nakoming niet baat. Zie in dit verband artikel
6:88 lid 2 BW waar onder meer is bepaald: ‘Heeft de schuldeiser nakoming
verlangd, doch wordt daaraan niet binnen bekwame tijd voldaan,
dan kan hij al zijn rechten wederom doen gelden.’ In casu is dit
ook de gang van zaken geweest. [Verweerder] heeft eerst gepoogd
met verzoeken aan [eiser] tot opheffing van storingen te bereiken dat
het geleverde melkwinningsysteem naar behoren zou gaan functioneren.
Deze weg heeft hij langere tijd gevolgd, mede doordat hem
door [eiser] is voorgehouden dat het systeem beter zou gaan functioneren
wanneer het 4-KGM-systeem zou zijn geïnstalleerd. Toen ook
die installatie niet het gewenste resultaat opleverde, is hij alsnog gebruik
gaan maken van zijn recht op ontbinding. Dat heeft hij gedaan
binnen de termijn van twee jaren nadat gebleken was dat ook de installatie
van het 4-GKM-systeem niet een naar behoren functioneren
van het melkwinningsysteem meebracht en [verweerder] [eiser] ook
daarvan in kennis had gesteld. Daarmee bleef hij binnen de termijn
van twee jaren bedoeld in artikel 7:23 lid 2 BW. (...)”.
3. Hoge Raad 27 mei 2011, LJN BP6997 (Elbrink/
Halfman)
Het tweede arrest betreft een huurovereenkomst met betrekking
tot een bedrijfsruimte. De huurovereenkomst is
aangegaan voor de periode van vijf jaar, ingaande 2 januari
2002, met een stilzwijgende verlenging van vijf jaar en een
opzegtermijn van één jaar voor het einde van de termijn. In
de huurovereenkomst is een regeling opgenomen voor het
geval het gehuurde zou vergaan. Overeengekomen is dat de
huurder in dat geval het recht heeft om ofwel voortzetting
ofwel beëindiging van de huurovereenkomst te verlangen.
Indien de huurder voortzetting verlangt, dan moet de verhuurder
het gehuurde volledig (doen) herstellen.
Op 4 februari 2007 is het gehuurde door brand tenietgegaan.
De huurder zet vanaf korte tijd nadien haar onderneming
(een bloemenwinkel) op een ander adres voort. In
een brief van 21 februari 2007 bericht de verhuurder aan
de huurder dat het herstel enige maanden zal gaan duren en
dat huurder recht heeft op vermindering van de huurprijs.
De verhuurder spreekt in dit kader over een ‘voorschot’. Bij
brief van 30 mei 2007 reageert de huurder op dit schrijven.
De huurder kondigt aan het voorschot niet langer te zullen
betalen. Kennelijk wordt hierop niet gereageerd door de
verhuurder. Wat zich in de tussentijd verder afspeelt, wordt
niet helemaal duidelijk uit het arrest. In ieder geval wordt
in een brief van 21 september 2007 namens de huurder
(door een jurist) een beroep gedaan op de bepaling in de
overeenkomst inhoudende dat huurder het recht heeft de
overeenkomst te beëindigen. Subsidiair wordt de buitengerechtelijke
ontbinding ingeroepen nu de verhuurder niet
aan zijn verplichting kan voldoen het gehuurde ter beschikking
te stellen. Ik roep in herinnering dat het pand begin
februari in vlammen was opgegaan. Kennelijk duurde het
herstel langer dan verwacht. De feiten zijn niet helemaal
duidelijk over de oorzaak hiervan. 7
De verhuurder heeft vervolgens bij de kantonrechter nakoming
van de huurovereenkomst gevorderd. De kantonrechter
heeft bepaald dat de huurovereenkomst zou worden
ontbonden per 1 september 2008. Het hof heeft in hoger
beroep geoordeeld dat de huurovereenkomst op 27 september
2007 rechtsgeldig (buitengerechtelijk) is ontbonden.
7 Toegegeven zij overigens dat deze huurder een minder lange adem had
dan de koper in de eerste casus, niettemin vertonen de arresten gelijkenis
aangezien ook hier de huurder eerst opteert voor nakoming en pas in
een later stadium alsnog voor ontbinding.
26 SDU uitgevers / nummer 7, oktober 2011 TIJDSCHRIFT OVEREENKOMST IN DE RECHTSPRAKTIJK