ORPTijdschrifT overeenkomsT in de rechTsprakTijk - Sdu

Verhoging kantongrens en e-Court schudden contractenland op
vrijheid van partijen om een forumkeuze overeen te komen.
Al met al doen de beide ontwikkelingen af aan de effectiviteit
van een door partijen overeengekomen forumkeuze.
Vanuit contractenrechtelijk oogpunt – met name het beginsel
van contracteervrijheid – compliceren deze bepalingen
de voorspelbaarheid die contractanten door middel van de
door hen te sluiten overeenkomst willen bereiken.
3. E-Court: onbevoegd op grond van Europese
rechtspraak
Sinds januari 2010 is e-Court in de lucht. E-Court is een
stichting die tot doel heeft geschillen te beslechten tegen
lagere kosten en op kortere termijnen dan de traditionele
overheidsrechtspraak. 12 Eigen aan e-Court is voorts dat
geschilbeslechting in beginsel louter langs elektronische
weg plaatsvindt. Gelet op de belofte van geringe kosten is
e-Court vooral aantrekkelijk voor partijen die een relatief
lage vordering op hun wederpartij hebben en voor wie de
griffierechten bij de overheidsrechter een groot obstakel
zijn.
3.1 Bevoegdheid e-Court
E-Court is geen gerechtelijke instantie, maar treedt op als
bindend adviseur of als arbiter. 13 Een kenmerk van bindend
advies en arbitrage is dat de bevoegdheid van de bindend
adviseur/arbiter niet uit de wet voortvloeit, maar dat partijen
moeten overeenkomen hun geschil aan een bindend
adviseur c.q. arbiter(s) voor te leggen.
Er zijn gevallen in de praktijk bekend, waarin de zogeheten
repeat players 14 zich van e-Court bedienen. 15 De wederpartij
is doorgaans een consument. De incasserende partij
stuurt dan een mededeling – hetzij per post, hetzij per deurwaardersexploit
– aan haar wederpartij met de mededeling
dat het geschil wordt voorgelegd aan e-Court tenzij de wederpartij
binnen één maand na dagtekening van de mededeling
aangeeft dat hij het geschil aan de overheidsrechter
wenst te hebben voorgelegd. 16
Een dergelijke benadering doet denken aan artikel 6:236
sub n BW, dat een beding in de algemene voorwaarden dat
voorziet van beslechting van het geschil door een ander dan
de overheidsrechter of een arbiter als onredelijk bezwarend
aanmerkt, tenzij de wederpartij vooraf schriftelijk op het
voornemen tot procederen wordt kenbaar gemaakt en de
wederpartij daarbij tevens wordt gewezen op de mogelijkheid
te protesteren tegen deze wijze van geschilbeslechting.
Deze benadering impliceert evenwel dat in op de overeenkomst
toepasselijke algemene voorwaarden is bepaald dat
geschillen door middel van bindend advies door e-Court
worden beslecht. Artikel 6:236 sub n BW (in samenhang
met artikel 6:233 sub a BW) is immers uitsluitend van toepassing
op overeengekomen algemene voorwaarden. Indien
de algemene voorwaarden niet zijn overeengekomen
op de voet van artikel 6:217 BW, zijn zij überhaupt niet
van toepassing. 17
E-Court gebruikt voornoemde formule evenwel om haar
eigen bevoegdheid te aanvaarden. Zodra e-Court een bindend
advies heeft gegeven, wordt het vastgelegd in een
notariële akte, zodat het executoriale kracht verkrijgt. 18
Tot op heden hebben notarissen bindende adviezen van e-
Court ook verleden in geval van verstekuitspraken, in welk
geval de instemming van de wederpartij met geschilbeslechting
door e-Court geenszins vaststaat. In dat geval zal een
rechter bij wie de vernietiging van een door e-Court gegeven
bindend advies wordt voorgelegd mijns inziens al snel
moeten oordelen dat de vereiste wilsovereenstemming voor
geschilbeslechting door e-Court ontbreekt en derhalve de
vernietiging van het bindende advies kunnen uitspreken. 19
Voor arbitrale vonnissen van e-Court geldt dat deze door
Zelfs als de forumkeuze in beginsel afdwingbaar
is, kan het sinds 1 juli 2011 gebeuren dat de door
partijen aangewezen rechter niet over het geschil
gaat oordelen.
de rechter van een verlof tot tenuitvoerlegging moeten
worden voorzien, voordat zij ten uitvoer kunnen worden
gelegd. 20 De voorzieningenrechter kan het verlof tot tenuitvoerlegging
weigeren, onder andere indien het vonnis of de
wijze waarop het vonnis tot stand is gekomen, kennelijk in
strijd is met de openbare orde of goede zeden. 21
12 Vgl. www.ecourt.nl.
13 Procesreglement e-Court, https://www.e-court.nl/fileadmin/docs/Reglement.pdf,
laatstelijk geraadpleegd op 9 september 2011. Opmerkelijk is
dat e-Court in haar relatief korte bestaan vanaf begin 2010 al zeven versies
van haar procesreglement heeft gepubliceerd. Versie 7 is in werking
vanaf 8 augustus 2011.
14 Partijen die vaak in rechte optreden over gelijksoortige vorderingen op
hun wederpartij. Voorbeelden hiervan zijn de telecommaatschappijen
die vaak ageren uit hoofde van onbetaald gelaten abonnementsgelden
en creditcardmaatschappijen die tot incasso van de kredieten overgaan.
15 Een aan de auteur van dit artikel bekend, niet-gepubliceerd voorbeeld
is Lindorff Purchase, dat vorderingen van T-Mobile op haar abonnees
overneemt en tot incasso tracht te komen.
16 Vgl. e-Court 25 maart 2011, zaaknr. IPS-2011-018-000452 (niet-gepubliceerd)
(Lindorff Purchase/X).
17 De toepasselijkheid van algemene voorwaarden wordt getoetst aan
de totstandkoming van overeenkomsten in het algemeen, dus door
middel van aanbod en aanvaarding conform de wilsvertrouwensleer van
artikel 3:33 jo. 3:35 BW. Vgl. T.H.M. van Wechem, De toepasselijkheid van
algemene voorwaarden, diss. Universiteit Leiden, Deventer: Kluwer 2007,
p. 13-31; R.H.C. Jongeneel, ‘Gebondenheid’ in B. Wessels, R.H.C. Jongeneel
en M.L. Hendrikse (red.), Algemene voorwaarden, 5e druk, Deventer:
Kluwer 2010, p. 111-125.
18 Artikel 430 lid 1 Rv.
19 Artikel 7:900 BW. Ten tijde van het voltooien van dit artikel – 9 september
2011 – waren geen vonnissen bekend waarin bindende adviezen van
e-Court zijn vernietigd.
20 Artikel 1062 lid 1 Rv.
21 Artikel 1063 lid 1 Rv.
TIJDSCHRIFT OVEREENKOMST IN DE RECHTSPRAKTIJK nummer 7, oktober 2011 / SDU uitgevers 21