Scan 3, juni 2002 - UMC Utrecht

ø ø
vertoonde nog zestig procent van de kinderen
ernstige problemen, nu nog maar twintig procent.
Nooit meer hechten
“Flink met de deksels in de keuken slaan, en
de radio laten schallen.” Dat is het advies van
Schulpen aan ouders met een kind dat niet kan
slapen. De kinderen komen uit een cultuur met
veel lawaai, dus raken ze van slag van serene
rust. Ze in een doos op de grond te slapen leggen,
heeft in het verleden ook wel eens geholpen.
De negen maanden oude Lindi van Egmond uit
Korea wordt door haar adoptieouders ingebakerd.
Sindsdien huilt ze minder. Naast de telefoon
van Schulpen hangt een lijst met psychologen,
gespecialiseerd in adoptieproblematiek. “Ga bij
ernstige problemen niet zelf aanmodderen”,
zegt hij, “want het lukt je toch niet. De kinderen
komen niet voor niets uit het zuiden; ze hebben
temperament, dus kun je alleen met een deskundige
truc hun gedrag beïnvloeden. Met een
‘geen bodem syndroom’ kind is überhaupt niets
aan te vangen. Die knippen dwars door alles wat
vader en moeder lief is en kunnen nooit meer
hechten.”
De meeste ouders kiezen voor adoptie omdat
ze zelf geen kinderen kunnen krijgen. Sommige
ouders hebben wel twintig jaar geprobeerd om
zwanger te worden. Schulpen: “Ze beschouwen
hun dochter als een geschenk uit de hemel. Het
leed erachter wordt vaak onderschat. Bovendien
moet je redelijk bemiddeld zijn. De hele adoptieprocedure,
inclusief reis, kan vijftienduizend euro
kosten. En weet je wat zo vreemd is? Hebben ze
eenmaal een adoptiekind, dan pats… zijn ze
zwanger. Dat heb ik diverse malen meegemaakt.”
Promoties
GESLACHTSHORMONEN,
CHOLESTEROL EN NIERSCHADE
Stikstofoxide verwijdt de bloedvaten, en gaat het
samenklonteren van bloedplaatjes en het vastplakken
van ontstekingscellen aan de bloedvatwand tegen.
Stikstofoxide (NO) wordt in de nieren en de bloedvatwand
geproduceerd door het enzym NO-synthase.
De hoeveelheid NO moet in evenwicht zijn met de
hoeveelheid angiotensine II, een stof die dat samenklonteren
en vastplakken juist bevordert. Een tekort
aan NO kan aderverkalking en nierschade veroorzaken.
Zo’n tekort is mogelijk als zuurstofradicalen het NO
afbreken of als het enzym NO-synthase niet goed
werkt. Angiotensine II krijgt dan vrij spel, waardoor
de nier zijn filterfunctie minder goed kan uitvoeren.
Diana Attia onderzocht in ratten de invloed van cholesterol
op nierschade. Ze vond dat teveel cholesterol
inderdaad het enzym NO-synthase remt, waardoor de
hoeveelheid stikstof-oxide wordt verlaagd, het evenwicht
met angiotensine II verstoord raakt en de niercellen
worden beschadigd.
Ze onderzocht ook de rol die de geslachtshormonen
spelen bij het ontstaan van nierschade, omdat mannen
meer last hebben van aderverkalking en nierschade dan
vrouwen. Onderzoek bij ratten wijst uit dat het vrouwelijk
geslachtshormoon de nier inderdaad beschermt,
terwijl mannelijk geslachtshormoon de nier juist gevoeliger
maakt voor schade. Attia suggereert dat nierschade
misschien is te voorkomen door de aanmaak van stikstofoxide
te stimuleren en angiotensine II te blokkeren.
Hiermee moet worden begonnen, voordat de nierschade
optreedt.
Diana Attia – Hypercholesterolemie veroorzaakt nierschade
in ratten. Rol van stikstofoxide
RAL-EIWIT VERSTIERT CELDELING
Ontregelde eiwitten kunnen van een normale, gezonde
cel een tumorcel maken. In tachtig procent van de
alvleeskliertumoren en in vijftig procent van de darmtumoren
zorgen genetische mutaties ervoor dat het
RAS-eiwit permanent actief is. Moleculair bioloog
Nancy de Ruiter onderzocht het Ral-eiwit, dat een rol
speelt in de signaalketen van de celwand naar de celkern.
Ral speelt ook een rol in de kankerverwekkende
overactiviteit van Ras.
De Ruiter vond dat Ral verschillende boodschappermoleculen
reguleert, die ieder op een andere manier
bij de celdeling betrokken genen aan- en uitschakelen.
Zo ontdekte ze bijvoorbeeld dat Ral het boodschappermolecuul
AFX waarschijnlijk activeert door het in de celkern
te brengen. Via minstens drie van dit soort routes
is Ral betrokken bij de celdeling en speelt het een rol
bij tumorvorming. Een beter begrip van dit mechanisme
kan aanknopingspunten bieden voor de ontwikkeling
van nieuwe therapieën tegen kanker.
Nancy Diane de Ruiter – De kleine GTPase Ral in Rasgemedieerde
transcriptie
CHOLESTEROLVERLAGERS
VERSNELLEN ÓÓK VETAFBRAAK
Een hoog gehalte aan triglyceriden in het bloed is een
risico-factor voor hart- en vaatziekten. Triglyceriden
zitten in vetdeeltjes en de hoeveelheid in het bloed
stijgt na de maaltijd. Een trage afbraak ervan lijkt de
kans op aderverkalking te vergroten.
Internist in opleiding Stijn Halkes deed onderzoek bij
zeventien patiënten die op jonge leeftijd zijn gedotterd
vanwege verkalking van de kransslagader. Deze patiënten
hadden een normale bloeddruk, een normaal
cholesterol en geen overgewicht of suikerziekte.
Ze kregen twee bekers slagroom te drinken en vervolgens
werd gedurende tien uur de hoeveelheid vet in
hun bloed gemeten. Vergeleken met een controlegroep
hadden ze inderdaad langere tijd vet in hun bloed.
Halkes behandelde de patiënten met een cholesterolverlagend
middel, waarna het verschil tussen patiënten
en controlegroep verdween.
Jonge patiënten met hart- en vaatziekten en een normaal
cholesterol lijken baat te hebben bij een behandeling
met cholesterolverlagende medicijnen, omdat deze
niet alleen de cholesterolspiegel verlagen maar ook de
vetverwerking versnellen na een maaltijd.
Stijn Halkes – Postprandiaal vetmetabolisme en coronair
sclerose. Effecten van behandeling met statines
Een volledig overzicht van de promoties is te vinden op
internet: www.uu.nl onder nieuws en agenda.
nr 3 juni 2002 8