NJB-1423

namelijk dat de laatste jaren een
zekere discrepantie is ontstaan tussen
de ‘jurisprudentie’ van de RTE’s
en standpunten van de artsenorganisatie
KNMG. Tot voor kort volgde ook
de KNMG de door Hendriks zo bekritiseerde
liberale koers bij de uitleg
van de zorgvuldigheidseisen uit de
Wtl. Recente voorbeelden hiervan
zijn de standpunten van de KNMG
over euthanasie bij een verlaagd
bewustzijn (2010) en over ondragelijk
lijden op basis van een stapeling
van ouderdomsklachten (2011).
Anders ligt het in een standpunt dat
de KNMG in 2012 publiceerde over
de communicatie tussen de onafhankelijke
consulent en patiënt bij
euthanasie. In dat standpunt neemt
de KNMG, in afwijking van haar eerdere
richtlijnen en van de oordelen
van de RTE’s, de positie in dat euthanasie
alleen mogelijk is als consulent
en patiënt nog met elkaar kunnen
communiceren. Daarover zegt de
KNMG zelf: “De medisch professionele
norm is op dit punt strikter dan de
wet”. 6 Dit KNMG-standpunt is ook
problematisch omdat het art. 2 lid 2
Wtl, over de schriftelijke wilsverklaring,
vrijwel elke betekenis ontneemt.
Hoewel dat onder artsen en
andere betrokkenen verwarring en
onduidelijkheid kan veroorzaken, is
het mogelijk dat de KNMG en de
RTE’s over bepaalde kwesties verschillend
denken. Artsen kunnen daarin
hun eigen keuze maken, aangezien
zij niet verplicht zijn om aan een verzoek
om euthanasie gevolg te geven.
De arts die een voorkeur heeft voor
de opvattingen van de RTE’s moet
weten dat de uitleg van de wet door
de RTE’s prevaleert boven visies van
de KNMG. Maar het gaat niet aan,
zoals Hendriks doet, de discrepantie
tussen de opvattingen van de KNMG
en die van de RTE’s zo te framen dat
de toetsingscommissies in het
beklaagdenbankje komen te staan, op
verdenking van het feit dat haar ‘oordelenlijn’
de inhoud of bedoeling van
de Wtl ondermijnt. Er is aan de werkwijze
en het publicatiebeleid van de
RTE’s zeker het een en ander te verbeteren,
maar de discussie daarover
verdient een betere en objectievere
analyse dan Hendriks ons voorschotelt.
Auteur
1. Prof. dr. J. Legemaate is hoogleraar gezondheidsrecht
AMC/UvA en onderzoeker tweede evaluatie Wtl.
Noten
2. Aart Hendriks, Meer (toe)zicht op toetsing euthanasie
dringend gewenst, NJB 2014/976, afl. 19, pag. 1308-1312.
3. KNMG, Begrippen en zorgvuldigheidseisen rond het
levenseinde, Utrecht, 2005, p. 38.
4. A. van der Heide e.a., Tweede evaluatie Wet toetsing
levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding, Den
Haag: ZonMw, p. 74.
5. Van der Heide e.a., o.c., p. 40.
6. KNMG, Nadere uitleg standpunt inzake euthanasie,
Utrecht, 2012.
Reacties
1140
Naschrift
Aart Hendriks 1
Mijn argumenten om te
pleiten voor een betere
definiëring en inbedding
van de taken en bevoegdheden van
de RTE’s kunnen Legemaate niet overtuigen.
Zijn kritiek op de redenen die
ik aanvoer grijpt hij aan om een conclusie
uit de tweede evaluatie op de
WTL te nuanceren en om een oud
stokpaardje van stal te halen, waarover
wij eerder de degens kruisten. 2
Niettemin is ook hij van mening dat
‘de werkwijze en het publicatiebeleid’
voor verbetering vatbaar zijn. Waaraan
we dan moeten denken, laat hij
in het midden. Een gemiste kans om
de discussie verder te helpen. Dat
RTE’s sinds enige tijd de ‘gewoonte’
hebben bepaalde zaken voor te leggen
aan alle commissies en dat in
die commissies ‘veruit de meeste
ethische en juridische deskundigen’
zitten of zaten, zal ik niet betwisten.
Wel durf ik te betwijfelen of dit een
voldoende waarborg vormt voor het
toetsen van en oordelen over euthanasiegevallen
binnen een strafrechtelijke
context, zoals in een democrati-
sche rechtsstaat mag worden
verwacht.
Auteur
1. Prof. mr. A.C. Hendriks is hoogleraar Gezondheidsrecht
aan de Universiteit Leiden en coördinator gezondheidsrecht
bij artsenorganisatie KNMG.
Noten
2. J. Legemaate, ‘Levensbeëindiging op verzoek: wie stelt de
norm? NTvG 2013;157:A6372 en A.C. Hendriks, ‘Waarom
de KNMG de toetsingscommissies niet lijdzaam volgt’, NTvG
2013;157:A6472.
NEDERLANDS JURISTENBLAD – 13-06-2014 – AFL. 23 1567