SOLIDAIR WONEN

Hoofdstuk I - Schets van de problematiek
stellen bij dat alles onderlinge solidariteit en een gemeenschappelijk project voorop) en bestaansonzekerheid,
dat wil zeggen het niet voorhanden zijn (of het verlies) van één of meer zekerheden zoals
die in een rapport van Joseph Wrésinski worden omschreven . Het is deze woonvorm die wij in deze
studie solidair wonen zullen noemen. Doel van de gids was: de sociale actoren een praktisch proces
en de nodige middelen aan de hand doen om het uitwerken van dit soort – al dan niet permanente
– oplossingen voor huisvestingsproblemen te vergemakkelijken.
Toen we aan die gids werkten, hebben de betrokken actoren er ons op gewezen dat men in de bestaande
experimenten keer op keer op een ernstig probleem stootte dat te maken had met het statuut van
de maatschappelijk kwetsbare personen, meer bepaald met het begrip ‘samenwonend’. Inderdaad, als
iemand een vervangingsinkomen, een werkloosheidsuitkering, een leefloon, enzovoort, trekt en de
bevoegde overheid hem of haar als samenwonende erkent, wordt zijn vergoeding automatisch aangepast,
dat wil zeggen verminderd. De schaaleconomie die groepswonen nastreeft, wordt dus grotendeels
teniet gedaan door het ‘samenwonen’ en solidariteit wordt bestraft.
Een administratief kluwen… en een vraag
p 12
De actoren op het terrein vertellen dat elke overheid haar eigen criteria hanteert om te bepalen of iemand
al dan niet ‘samenwoont’: op dat vlak ligt zijn lot in handen van de wijkagent, de maatschappelijk werker
van het OCMW, de verantwoordelijke van de RVA of zelfs van de vrederechter. De criteria van die mensen
liggen soms ver uit elkaar en zijn vandaag niet dezelfde als morgen. De vraag was dan ook duidelijk:
wanneer komt er een einde aan die onduidelijkheid ?
Om van hun groepswonen een haalbaar project te maken moeten de betrokkenen (of hun vertegenwoordigers)
dan ook onderhandelen met de overheid, het hoe en waarom van hun project uitleggen en hopen op een
positief antwoord. Als professionelen voor dit soort wonen de verantwoordelijkheid dragen, is het antwoord
gelukkig vaak positief, zeker als het verblijf in de groepswoning van voorlopige aard is. Om aan de net vermelde
‘financiële straf’ te ontsnappen, kiezen niet-begeleide personen soms voor de illegaliteit. De deskundigen
die we ontmoet hebben, vertelden ons dat steeds meer mensen hun toevlucht nemen tot valse adressen, iets
waar huisjesmelkers als de kippen bij zijn om er hun voordeel mee te doen. Sommige echtparen gaan zelfs zo
ver, dat beide partners elk op een andere plaats gaan leven, wat op termijn soms tot een echte breuk leidt.
Voor het huidige onderzoek hebben we een groot aantal mensen ontmoet die op het vlak van huisvesting
en bestaansonzekerheid de nodige expertise hadden. Zowel de Franstaligen als de Nederlandstaligen
Wrésinski J., “Grande pauvreté et précarité économique et sociale”, Journal Officiel, Parijs, 1987,
p. 14. Vertaald als Grote armoede en sociaal-economische bestaansonzekerheid, ATD Vierde Wereld België, Brussel, 1989.
Eindverslag Solidair Wonen