SOLIDAIR WONEN

Hoofdstuk I - Schets van de problematiek
Woononzekerheid…
de feitelijke situatie in België
In de bijgewerkte versie uit 2004 van het Nationaal Actieplan Sociale Insluiting wordt vastgesteld dat
13% van de Belgische bevolking een verhoogd armoederisico loopt, wat concreet wil zeggen: het gezinsinkomen
bedraagt slechts 60% van het gemiddeld nationaal mediaan gezinsinkomen. De mediaan
van een statistische verdeling is het midden van die verdeling. Die groep bevat 37% werklozen,
31% andere niet-actieven en 32% actieven. Het armoederisico mag dan al hoger liggen bij huurders
(28%) dan bij eigenaars (10 %), uit die cijfers blijkt toch ook dat het bezit van onroerend goed geen
sluitende waarborg tegen bestaansonzekerheid (meer) biedt. In Vlaanderen wordt de term noodkopers
gebruikt om een groep mensen aan te duiden op de woningmarkt die net voldoende middelen heeft
om een huis te kopen maar onvoldoende om de nodige renovaties aan te brengen. Het aantal mensen
dat blijvend (meerdere jaren) met een armoederisico te kampen heeft, loopt op tot 7% van de Bel-
gische bevolking (Nationaal Actieplan Sociale Insluiting 2003-2005, Bijgewerkte versie juli 2004, p. 4).
p
Achter die naakte cijfers gaat volgens verschillende sociale actoren, universitairen en onderzoeksbureaus,
het beleid en de maatschappij een alarmerende situatie schuil: een steeds grotere groep van de bevolking,
vooral in de steden, heeft het moeilijk om betaalbare huisvesting te vinden. Enkele vaststellingen:
• tussen 1998 en 2002 is de huurprijs sterk gestegen (met maar liefst 26,5%), terwijl de gezondheidsindex
slechts met 10% omhoog is gegaan, zodat huisvesting in die periode netto 16,5 % duurder is geworden.
De prijsstijging laat zich vooral voelen bij studio’s en appartementen met één slaapkamer ;
• in de periode 1976 – 1997 is de woonkost sterk gestegen, zowel voor (afbetalende) eigenaars als voor
huurders. Deze stijging overtreft de inkomensstijging in de geobserveerde periode. De woonkost is
sneller gestegen voor lagere welvaartsgroepen dan voor hogere;
• tussen 1976 en 1997 is het percentage huishoudens in een precaire huisvestingssituatie in de totale
populatie gestegen van 2,2% naar 6,0%. Een dergelijke precaire huisvestingssituatie wordt gedefinieerd
door de combinatie van een hoge woonquote en een laag inkomen.
De bestaansonzekerheid – of ‘maatschappelijke kwetsbaarheid’, zoals ze terecht ook wordt genoemd
– wordt nog in de hand gewerkt door een aantal bijkomende factoren: sommige eigenaars vragen logischerwijs
allerlei waarborgen om zo het rendement van hun eigendom op te drijven, illegale vormen
van discriminatie zijn blijkbaar moeilijk uit te roeien, enzovoort.
Website van het Instituut voor Duurzame Ontwikkeling (http://users.skynet.be/idd/)
Van Dam R. en Geurts V., ‘Wonen in Vlaanderen in perspectief: evoluties 1976 – 1997’,
in De Decker P., Goossens L. en Pannecoucke I., Wonen aan de onderkant, Garant, Antwerpen – Apeldoorn, 2005.
Eindverslag Solidair Wonen