Inkoopsamenwerking, van theorie naar praktijk - Kenniscentrum ...

- Mogelijkheden en gemak om te wisselen van kopen naar maken of naar een
andere leverancier;
- Mogelijkheden om gebruik te maken van substituten;
- Kwaliteits-, milieu- of veiligheidsoverwegingen;
- Snel opeenvolgende technologische veranderingen.
De vier categorieën in de Kraljic-matrix zijn: routine, knelpunt, hefboom en strategie.
Hierna zullen we deze categorieën bespreken in relatie tot inkoopsamenwerking. Voor
alle categorieën is het nuttig om informatie en ervaringen te delen. Wel zijn er per
categorie verschillen in onder meer de te behalen schaalvoordelen en besparingen op
transactiekosten.
Routine
Routineproducten leveren inkooptechnisch weinig problemen op. Zij hebben per eenheid
een geringe waarde en kennen volop alternatieven. Deze producten vereisen een
inkoopbeleid gericht op het verminderen van de transactiekosten. In dit opzicht is
gezamenlijk inkopen vaak interessant. Door gezamenlijk specificeren of aanbesteden
kan tijd en moeite worden bespaard. Op de inkoopprijs zelf kan over het algemeen
niet veel bespaard worden.
Knelpunt
Knelpuntproducten vertegenwoordigen een relatief geringe waarde, maar zijn kwetsbaar
wat betreft de levering. Deze situatie brengt onder meer met zich mee, dat het
opstellen van een risicoanalyse noodzakelijk is. Het gaat hierbij vooral om het in kaart
brengen van de belangrijkste (potentiële) knelpunten in de aanlevering op korte en op
lange termijn. Voor het uitvoeren van deze risicoanalyse, maar ook voor de aanbesteding
zelf kan samenwerking interessant zijn. Omdat we in dergelijke situaties vaak
over niet-standaard aanbestedingen praten, kan vooral veel op de transactiekosten
worden bespaard.
41
INKOOPSAMENWERKING, VAN THEORIE NAAR PRAKTIJK
Hefboom
Hefboomproducten zijn producten die bij verschillende leveranciers kunnen worden
ingekocht. Zij vertegenwoordigen over het algemeen een relatief hoge waarde.
Betrekkelijk geringe prijswijzigingen hebben onmiddellijk een groot eindeffect. Het
inkoopbeleid is dan ook veelal gestoeld op een ‘verdeel- en heerstechniek’.
Gezamenlijk inkopen biedt hier vooral mogelijkheden tot een lagere inkoopprijs door
de gezamenlijke inkoopkracht.
Strategisch
Strategische producten zijn meestal producten die van één leverancier worden betrokken
of waarvan de leverancier levering niet zonder meer gegarandeerd is. Deze artikelen
vertegenwoordigen een aanzienlijke waarde. Strategische producten maken samen
met de hefboomproducten vaak 80% van de totale omzet uit. Voor het strategische
kwadrant is gezamenlijk aanbesteden meestal niet mogelijk. Redenen hiervoor zijn
onder meer de vele interne betrokkenen en de grote mate van specifiekheid van de
strategische producten.