varIaBeL Loon en aandaChTspunTen BIj de ToeKennIng van ...

TSR
RDS
RECHTSLEER
DOCTRINE
De voorwaarde kan een opschortend of ontbindend karakter hebben (cf.
supra, randnummer 38). Bovendien bestaat er een onderscheid naargelang
de voorwaarde toevallig, potestatief of gemengd is (88). Een toevallige voorwaarde
is die welke van een louter toeval afhangt en geenszins in de macht
is van de partijen. Een potestatieve voorwaarde is die welke de uitvoering
van de overeenkomst doet afhangen van een gebeurtenis die de ene of
de andere van de partijen kan doen plaatshebben of verhinderen. Een gemengde
voorwaarde is die welke afhangt tegelijk van de wil van een van de
contracterende partijen en van de wil van een derde.
b. Voorbeeld: aanwezigheidsvoorwaarde
40. Als praktisch voorbeeld wordt hieronder de “aanwezigheidsvoorwaarde”
besproken. Geregeld wordt bij de toekenning van een bonus voorzien
dat de werknemer in dienst moet zijn op een bepaald ogenblik (bv. op het
einde van het burgerlijk jaar) om recht te hebben op de bonus. Door deze
voorwaarde zal een werknemer die tijdens een referteperiode aan de toekenningsvoorwaarden
van een bonus heeft voldaan, zijn recht op de bonus
verliezen wanneer hij niet langer in dienst is op een voorziene datum. De
geldigheid van een dergelijke voorwaarde maakte het voorwerp uit van een
uitgebreide discussie in de rechtspraak en rechtsleer, en hangt nauw samen
met de vraag naar de (on)deelbaarheid van de bonus.
Deze problematiek speelt tevens een belangrijke rol in het zogenaamde
“retentiebeleid” van de werkgever. De werkgever zal immers trachten om
werknemers aan de onderneming te binden, en hen als het ware te “belonen”
voor hun trouw. Anderzijds zal een dergelijke voorwaarde de werknemer
“bestraffen” bij een vroegtijdig vertrek uit de onderneming aangezien
hij niet langer aanspraak kan maken op de bonus.
41. De geldigheid van bovenvermelde voorwaarde werd betwist, zowel op
basis van gemeenrechtelijke principes uit het burgerlijk recht (artikel 1174
en 1178 BW), als op basis van het arbeidsrecht (artikel 3 Loonbeschermingswet
en artikel 6 Arbeidsovereenkomstenwet).
- Burgerlijk recht
42. Artikel 1174 BW bepaalt dat iedere verbintenis nietig is, “wanneer zij
is aangegaan onder een potestatieve voorwaarde van de zijde van diegene
die zich verbindt”. Algemeen wordt aangenomen dat dit artikel enkel betrekking
heeft op de zuiver potestatieve voorwaarde. Hierbij is de realisatie
(88) Artikel 1169 BW e.v.
293