varIaBeL Loon en aandaChTspunTen BIj de ToeKennIng van ...

TSR
RDS
RECHTSLEER
DOCTRINE
III. ALgemene aspeCTen van heT varIaBeL Loon
1. Bronnen van het variabel loon
5. De toekenning van het variabel loon kan voorzien worden door de traditionele
rechtsbronnen, zoals de wetgeving, een collectieve arbeidsovereenkomst
of een individuele (arbeids)overeenkomst. Ook “het gebruik”
kan een bron van variabel loon zijn wanneer de voorwaarden van vastheid,
algemeenheid en bestendigheid vervuld zijn. Het variabel loon dient dan
op bestendige wijze over een langere periode te worden toegekend aan
de werknemers. In de praktijk kunnen de partijen het ontstaan van een gebruik
uitsluiten door een zogenaamde “vrijgevigheidsclausule” te voorzien,
waarbij naar de toekomst toe een voorbehoud wordt geformuleerd. Met
een dergelijke clausule bevestigen de partijen dat het toekennen van een
bepaald voordeel buiten een wettelijke of contractuele verbintenis in de
toekomst geen recht hierop in hoofde van de werknemer doet ontstaan (cf.
infra, randnummer 54).
Vaak ontstaat het recht op een bonus ook uit een “eenzijdige” verbintenis
vanwege de werkgever. Deze rechtsbron wordt niet vermeld in de hiërarchie
der rechtsnormen in het arbeidsrecht, voorzien in artikel 51 CAO-wet (7). In
een arrest van 18 december 1974 heeft het Hof van Cassatie de eenzijdige
verbintenis van de werkgever echter als bron van het recht op een eindejaarspremie
aanvaard (8).
De bron waarop de toekenning van het variabel loon of de bonus is gebaseerd,
zal mede bepalend zijn voor de mogelijkheid tot wijziging en/of
intrekking ervan (cf. infra).
2. Variabel loon bij de berekening van de opzeggingstermijn en -vergoeding
6. In overeenstemming met artikel 39 Arbeidsovereenkomstenwet (9)
wordt de opzeggingsvergoeding bepaald met inachtneming van het lopend
loon en de voordelen verworven krachtens de arbeidsovereenkomst. Het
“lopend loon” is het loon waarop de werknemer aanspraak kan maken
op het ogenblik waarop het recht op de opzeggingsvergoeding ontstaat,
(7) Wet van 5 december 1968 betreffende de collectieve arbeidsovereenkomsten en de
paritaire comités, BS 15 januari 1969 (hierna “CAO-wet”).
(8) Cass. 18 december 1974, AC 1974, 460; W. VAN EECKHOUTTE, Sociaal Compendium
Arbeidsrecht 2009-2010, Mechelen, Kluwer, 2009, 1183.
(9) Wet van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten, BS 22 augustus 1978
(hierna “Arbeidsovereenkomstenwet”).
271