varIaBeL Loon en aandaChTspunTen BIj de ToeKennIng van ...

TSR
RDS
RECHTSLEER
DOCTRINE
- eventueel recht – voorwaardelijk recht
48. In dit verband is het tevens interessant een onderscheid te maken tussen
“voorwaardelijke” en “eventuele” rechten. Daarbij dient meteen te
worden opgemerkt dat het begrip “eventueel recht” voornamelijk werd
ontwikkeld in de rechtsleer en slechts uitzonderlijk wordt toegepast in de
rechtspraak (101). Bij de beoordeling van de (on)geldigheid van de aanwezigheidsvoorwaarde
(of een andere voorwaarde) en (on)deelbaarheid van
de bonus wordt dan ook slechts zelden hiernaar verwezen.
Net zoals een voorwaardelijk recht, is ook een eventueel recht afhankelijk
van een toekomstige en onzekere gebeurtenis. Echter, bij een eventueel
recht is het toekomstige en onzekere element intrinsiek verbonden aan het
recht zelf. Het maakt er een essentieel en constitutief deel van uit, zonder
hetgeen het recht niet zou bestaan. Bij een voorwaardelijk recht staat de
voorwaarde los van de verbintenis of het recht en dient zij beschouwd te
worden als een externe modaliteit ervan. Zij heeft een bijkomstig en extrinsiek
karakter (102).
M. De Vos haalt daarbij het voorbeeld aan van het recht op een opzeggingstermijn
of -vergoeding als een eventueel recht (103). Dit recht hangt af van
een toekomstige en onzekere voorwaarde, namelijk de eenzijdige beëindiging
van de arbeidsovereenkomst door een van de partijen. Deze eenzijdige
beëindiging is daarbij echter een essentieel bestanddeel van het recht op de
opzeggingsvergoeding. Zonder een dergelijke gebeurtenis zal immers nooit
het recht op een opzeggingsvergoeding of -termijn kunnen ontstaan.
Hoewel bovenstaand voorbeeld duidelijk het bestaan van het eventueel
recht illustreert, kan het in de praktijk vrij moeilijk zijn om een toekomstige
en onzekere gebeurtenis als “intrinsiek en essentieel” of als “extrinsiek en
bijkomstig” te beschouwen. Volgens een deel van de rechtsleer dient de beoordeling
in abstracto te gebeuren. Andere auteurs nemen echter een minder
strikt standpunt in en verdedigen een beoordeling in concreto (104). De
intentie van de partijen zal daarbij van doorslaggevend belang zijn. Wanneer
de partijen de toekomstige en onzekere gebeurtenis als een essentieel
onderdeel van hun verbintenis beschouwen, zal er sprake zijn van een eventueel
recht. Zo niet is er een voorwaardelijk recht.
(101) Cass. 14 oktober 1954, Pas. 1955, I, 119.
(102) M. DE VOS, Loon naar Belgisch arbeidsovereenkomstenrecht, Antwerpen, Maklu,
2001, 914; P. VAN OMMESLAGHE, Droit des obligations, Vol. 3, 3e éd., ULB, 774.
(103) M. DE VOS, Loon naar Belgisch arbeidsovereenkomstenrecht, Antwerpen, Maklu,
2001, 916.
(104) J.Y. VERSLYPE, Eviter le débauchage et la fuite du personnel – Approche de droit du
travail et en droit commercial, Brussel, Kluwer, 2003, 50.
297