Etniciteit en zorg rondom zwangerschap en ... - Rijksoverheid.nl

3.4.1 Roken
risicofactoren gedaald. Andere risicofactoren zijn alleen in een groot bed slapen of met een of beide
ouders, minder dan drie maanden borstvoeding geven, het zonder toezicht in een box liggen en verblijf
in een kinderdagverblijf of oppasverblijf (De Jonge en Hoogenboezem, 2005). Borstvoeding geven, het
gewoonlijk bij de ouders op de kamer slapen (room sharing) en verstandig fopspeengebruik hebben een
beschermende werking (NVK, 2006).
Onderzoek in Amsterdam
In 1997/98 is in Amsterdam onderzoek gedaan naar leefstijl- en verzorgingsfactoren die van invloed
zijn op de preventie van wiegendood (Van der Wal et al., 1999). In dit onderzoek interviewden artsen
of verpleegkundigen moeders die het consultatiebureau bezochten over slaaphouding, dekbedgebruik
en het rookgedrag tijdens de zwangerschap en na de geboorte. Het geboorteland en de opleiding van de
moeder werd geregistreerd. Tolken werden ingezet om moeders te benaderen die geen Nederlands
spraken. Er kwamen 1.815 zuigelingen in aanmerking voor het onderzoek. Vanwege onvolledig
ingevulde vragenlijsten verschilt de ondervraagde groep per onderwerp.
De onderzoekers plaatsen een kanttekening bij de antwoorden van Nederlandse vrouwen. Mogelijk
geven zij, vanwege een grotere bekendheid met de adviezen ter preventie van wiegendood, vaker
sociaal wenselijke antwoorden dan de andere groepen.
Landelijk onderzoek
Van Sleuwen et al. hebben in acht regio’s met een relatief grote Marokkaanse en Turkse gemeenschap
interviews gehouden onder (55) Turkse, (54) Marokkaanse en (210) Nederlandse ouders. Zij hebben
ouders bevraagd op verschillende verzorgingsfactoren die een rol spelen bij de preventie van
wiegendood. Hen werd ook gevraagd of ze ooit gehoord hadden van wiegendood. De kinderen waren
ten tijde van de interviews, die midden 1999 plaatsvonden, tussen de vier weken en twee jaar oud. De
etniciteit van de kinderen werd vastgesteld op basis van de etniciteit van de moeder (Van Sleuwen et
al., 2003).
Van 1.486 moeders uit Amsterdam is informatie beschikbaar over roken in huis na de geboorte. Bij iets
meer dan een kwart van hen werd er door haarzelf of door anderen in huis gerookt. Kinderen van
laagopgeleide vrouwen werden vaker blootgesteld aan tabaksrook dan kinderen van hoogopgeleide
vrouwen.
In ongeveer 26% van de Surinaamse, Marokkaanse en Nederlandse gezinnen werd in huis gerookt, in
Turkse gezinnen lag dit percentage hoger (bijna 44%). Na correctie voor leeftijd en opleiding van de
moeder bleek er geen verschil meer te bestaan tussen Turkse en Nederlandse gezinnen. In Marokkaanse
gezinnen werd minder vaak gerookt dan in Nederlandse gezinnen (Van der Wal et al., 1999).
Ook Van Sleuwen et al. constateerden dat Marokkaanse moeders ten tijde van het interview significant
minder vaak rookten dan Turkse en Nederlandse moeders (Van Sleuwen et al., 2003).
3.4.2 Slapen
Rugligging
Van 1.529 kinderen uit Amsterdam is informatie beschikbaar over de slaaphouding in de week vóór het
interview. Ongeveer 54% van de kinderen werd in de regel op de rug gelegd, wat overeenkomt met de
adviezen sinds 1987. Ruim 12% werd soms of altijd op de buik en 31% soms of altijd op de zij (maar
niet op de buik) gelegd (Van der Wal et al., 1999). In het onderzoek van Van Sleuwen et al. werd
minder dan 7% van de kinderen op de buik te slapen gelegd (Van Sleuwen et al., 2003).
32 RIVM Rapport 270032004