Etniciteit en zorg rondom zwangerschap en ... - Rijksoverheid.nl

Bijlage 4: Definitie van etniciteit
Voor uitspraken over de relatie tussen etniciteit en (perinatale) zorg is een eenduidige afbakening en
definitie nodig van de gebruikte termen voor etniciteit. Er is nog geen (internationale) consensus over
de terminologie (Stronks et al., 2004). Iedere afbakening en definitie roepen theoretische en/of
praktische bezwaren op. De betekenis van sommige termen kan in de loop van de tijd veranderen.
Sommige begrippen hebben in verschillende betekenissen in verschillende landen of zijn niet specifiek
genoeg voor de lokale omstandigheden (zie voorbeelden in Bhopal, 2004; Agyemang et al.,).
Stronks er al. hebben de mogelijkheden en beperkingen van verschillende indelingen voor de
Nederlandse situatie beschreven. Zij concludeerden dat er behoefte bestaat aan een aanvulling op de
veel gebruikte CBS-standaardclassificatie van etnische groepen in termen van geboorteland. Daarmee
kunnen etnische groepen binnen één geboorteland en van de derde generatie onderscheiden worden. Dit
is nu nog niet mogelijk (Stronks et al., 2004).
In de voor dit rapport gebruikte studies werd vooral gebruikgemaakt van de CBS-classificatie voor
etniciteit, die uitgaat van het geboorteland van een persoon en diens beide ouders. Enkele studies
maakten gebruik van LVR-categorieën van etniciteit, die (vooralsnog) gebaseerd is op uiterlijke
kenmerken.
CBS
Het CBS maakt onderscheid tussen autochtonen, westerse allochtonen en niet-westerse allochtonen.
Als de persoon in kwestie en diens beide ouders in Nederland zijn geboren, wordt iemand als
autochtoon beschouwd. Is tenminste één van de ouders in het buitenland geboren, dan wordt iemand als
allochtoon aangemerkt. Wanneer beide ouders in verschillende landen zijn geboren, is het geboorteland
van de moeder bepalend voor de indeling naar herkomstgroepering. Voor westerse allochtonen gaat het
daarbij om ouders of moeder uit Europa (met uitzondering van Turkije), Noord-Amerika, Oceanië,
Japan of Indonesië. Bij niet-westerse allochtonen gaat het om Turkije, Afrika, Latijns-Amerika of Azië
(met uitzondering van Japan en Indonesië).
De eerste generatie allochtonen is - evenals tenminste een van de ouders - zelf in het buitenland
geboren. Zij hebben als herkomstgroepering het land van geboorte. De tweede generatie allochtonen is
zelf in Nederland geboren, maar tenminste een van de ouders is in het buitenland geboren. Het
geboorteland van de moeder is bepalend voor de herkomstgroepering. Als de moeder in Nederland
geboren is, wordt de herkomstgroepering bepaald door het geboorteland van de vader. In Nederland
geboren kinderen van tweede generatie allochtonen worden beschouwd als autochtoon.
De Generation R-studie en ABCD-studie definiëren etniciteit naar geboorteland van de ouders zoals het
CBS.
RIVM Rapport 270032004 71