Werken naar vermogen

4 Ontwikkeling uitvoerders
94
In dit hoofdstuk wordt beschreven welke ontwikkeling de partijen
die betrokken zijn bij de ondersteuning naar werk de afgelopen jaren
hebben doorgemaakt. Hiermee wordt de huidige vormgeving van de
regelingen in een historisch perspectief geplaatst en wordt tevens
aangegeven voor welke uitdagingen de uitvoerders momenteel staan.
4.1 CWI, UWV en gemeenten
Met de invoering van de Wet SUWI in 2002 is de uitvoeringsstructuur van de
sociale zekerheid ingrijpend gewijzigd. Het doel was om te komen tot een op
activering gericht stelsel, waarin de cliënt centraal staat en voorrang wordt
gegeven aan werk. Taken die naar hun aard niet voor concurrentie in aanmerking
komen, dienen publiek te worden georganiseerd. Voor taken waar dit niet
geldt, moet ruimte worden geboden voor private uitvoering.
De Wet SUWI leidde ertoe dat het CWI de basisdienstverlening over nam
van het publieke deel van Arbeidsvoorziening en het Re-integratiebedrijf
Arbeidsvoorziening werd geprivatiseerd. Voor wie eenvoudig bemiddelbaar is,
verzorgt het CWI de dienstverlening. Is werk niet direct voorhanden dan kan bij
het CWI een uitkering worden aangevraagd. De claimbeoordeling van de aanvraag
vindt plaats door de gemeente of het UWV. Die zijn ook verantwoordelijk
voor de re-integratie van de moeilijker bemiddelbaren.
Het UWV is ontstaan uit de samenvoeging van de vijf uitvoeringsinstellingen
(DFB, GAK, GUO, CADANS, USZO) en een deel van het LISV en is verantwoordelijk
voor de re-integratie in het kader van de werknemersverzekeringen, voor zover
de verantwoordelijkheid hiervoor niet is belegd bij werkgevers(organisaties) en
werknemers(organisaties).
Het CWI en het UWV zijn zelfstandige bestuursorganen (zbo’s) met een publiekrechtelijke
organisatievorm. Een zbo is een bestuursorgaan van de centrale
overheid dat bij of krachtens wet met openbaar gezag is bekleed en dat niet
hiërarchisch ondergeschikt is aan de minister. Kenmerkend voor een zbo is
de inperking van de (formele) ministeriële verantwoordelijkheid en bevoegdheden.
Sprake is van een scheiding van beleid en uitvoering. De aansturing op
het niveau van bedrijfsvoering en klantbehandeling is de primaire verantwoordelijkheid
van het zbo. De minister beschikt over mogelijkheden tot sturing,
zoals goedkeuringsbevoegdheden en de vaststelling van het budget, waarover
het zbo verantwoording aflegt aan de minister. De minister stuurt zodoende op
hoofdlijnen. De feitelijke uitvoering is opgedragen aan het zbo.
De eerste jaren van de Wet SUWI stonden in het teken van de reorganisatie van
de uitvoeringsinstellingen, het implementeren van een re-integratiemarkt en
het afrekenen op basis van behaalde resultaten. Terwijl deze operatie in volle
gang was, werd de WWB geïntroduceerd. De posities tussen de ketenpartners
veranderden hierdoor opnieuw. Gemeenten kregen een direct financieel belang
bij een goede dienstverlening van het CWI en het UWV. Een goede intake en
bemiddeling door het CWI voorkomt immers dat mensen nodeloos instromen
in de WWB. Hetzelfde geldt voor het UWV waar het de groep WW-gerechtigden
betreft. Het UWV is aan de andere kant weer afhankelijk van gemeenten als het
gaat om de participatie van mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt
die aangewezen zijn op bijvoorbeeld sociale activering of schuldhulpverlening.