Werken naar vermogen

96
geverschap, zodat meer maatwerk wordt gecontracteerd en er beter op resultaat
wordt gestuurd. Voor een deel van de gemeenten geldt dat zij onvoldoende
zicht hebben op hun cliëntenbestand, waardoor zij niet altijd in staat zijn voor
de juiste groepen cliënten de juiste aanbestedingen te doen. Ook geldt bij
gemeenten, in tegenstelling tot het UWV, dat zij niet over informatie beschikken
waarmee prestaties van bedrijven onderling vergeleken kunnen worden. De
transparantie op de gemeentemarkt is derhalve nog altijd beperkt. Dit geldt
ook voor de IRO-markt. Cliënten en het UWV hebben geen beeld van de kwaliteit
van de aanbieders. Dat terwijl met de opkomst van de IRO een transparante
re-integratiemarkt voor individuele cliënten van groot belang is geworden. Wel
heeft het toenemende belang van de IRO-markt ertoe geleid dat bedrijven
klantgerichter worden. Bedrijven geven aan dat de IRO meer mogelijkheden
biedt om kwaliteit te leveren.
4.3 Sw-bedrijven
Sw-bedrijven zijn van oudsher productiebedrijven voor mensen met een beperking.
De eerste sw-bedrijven die door gemeenten werden opgericht, dateren
reeds van na de Eerste Wereldoorlog. Daarbij werd ernaar gestreefd het gewone
bedrijfsleven zo dicht mogelijk te benaderen. Exploitatie, leiding en toezicht
dienden kaufmännisch te zijn ingesteld; het tempo, de bedrijfsdiscipline en de
arbeidstucht dienden niet te worden verwaarloosd; de productie moest voor de
markt geschieden met inachtneming van eisen die deze markt aan kwaliteit,
afwerking en prijs stelde; de economische en technische outillage diende voor
die van gewone bedrijven niet onder te doen.
Na de Tweede Wereldoorlog werden deze uitgangspunten op landelijk niveau
overgenomen en verder uitgewerkt. Met de totstandkoming van twee ministeriële
regelingen in 1950 en 1953 werd het bieden van aangepast werk voor personen
met beperkte arbeidscapaciteiten uit de sfeer van sociale verzorging
geheven en opgenomen in het landelijk beleid ter bevordering van voldoende
en geëigende arbeid voor alle daarvoor in aanmerking komende groepen. Dat
ging gepaard met de invoering van een landelijk geregeld loonsysteem en
consequente toepassing van de sociale verzekeringswetten.
In de Wet Sociale Werkvoorziening die in 1969 in werking trad, werd het recht
op arbeid van gehandicapten geplaatst in de context van het recht op levensontplooiing
en het recht op gezondheid en gelijkheid van kansen. Hoewel deze
rechten niet werden beschouwd als persoonlijk afdwingbaar diende de overheid
wel de voorwaarden te scheppen voor voldoende werkgelegenheid voor
iedereen. Sw-bedrijven werden daarbij beschouwd als een onmisbaar instrument.
Uitgangspunt daarbij bleef dat zoveel mogelijk op normale, zij het aangepaste,
wijze gewerkt diende te worden. Daarbij diende werk te worden
gezocht dat bij de mens paste, in plaats van een werknemer te zoeken die bij
het te verrichten werk paste, zoals in een normale arbeidsverhouding.
In de nieuwe Wet Sociale Werkvoorziening van 1998 werd deze lijn opnieuw
bevestigd. Als één van de voorwaarden voor een Wsw-indicatie werd opgenomen
dat de beperkingen van de werknemer een dusdanige combinatie van aanpassingen
vergden dat die in een normale bedrijfssituatie niet te realiseren zijn.
Begeleid werken was een relatief nieuwe vorm van arbeidsinpassing voor mensen
met een beperking, waarbij integratie in arbeid wordt nagestreefd buiten
de beschutte omgeving van het sw-bedrijf. In de jaren negentig was in dit kader
een aantal arbeidsintegratieprojecten voor mensen met een beperking ontstaan,
over het algemeen bekostigd uit zeer uiteenlopende en vaak tijdelijke
bronnen. Een impuls voor deze ontwikkeling werd ontleend aan ervaringen in
het buitenland, waarbij mensen met een beperking in staat bleken om met de
juiste begeleiding op een gewone arbeidsplaats te werken. Naar het oordeel
van het kabinet was begeleid werken gezien de intensiteit van de begeleiding
op de werkvloer in combinatie met de hoogte van de ondersteuning in de sfeer
van de beloning te beschouwen als een vorm van werken onder aangepaste
omstandigheden. Gezien de nauwe samenhang met de Wsw-doelgroep lag een
geïntegreerde indicatie voor de hand. Op die manier kon een optimale afweging
worden gemaakt tussen de verschillende mogelijkheden. Dit heeft geleid
tot de zogeheten ‘beweging van binnen naar buiten’, waarbij de sw-sector zich
als doel stelde om geleidelijk aan toe te groeien naar een situatie waarin een
derde deel van de Wsw-ers bij een reguliere werkgever zou moeten werken op
een begeleid werkenplek dan wel middels een detacheringsconstructie, een
derde deel aan de slag zou moeten door te werken op lokatie en het laatste
derde deel werkzaamheden zou verrichten binnen de poorten van het swbedrijf.
Mede door de beweging van binnen naar buiten alsook door de invoering van
de WWB is er een nieuwe wind gaan waaien in de sw-sector. De overheersende
opvatting in de sector is thans dat het sw-bedrijf zich moet ontwikkelen van