Het pgb in de Wmo - Koepel Wmo-raden

Voordelen voor gemeenten
Het treffen van een pgb-regeling heeft voor gemeenten de volgende voordelen:
Pgb heeft geleid tot effectievere ondersteuning
Een voordeel voor zowel gemeenten als voor cliënten is dat ondersteuning die met een pgb wordt
ingekocht meer vraaggericht is, dus naar verwachting beter aansluit op de behoefte en daardoor
wellicht ook effectiever is. En dat betekent dat cliënten beter geholpen zijn met mogelijk minder
middelen, en dat het pgb ook een preventief effect kan hebben op de noodzaak van (zwaardere) zorg
en opname in een instelling. Het pgb in de AWBZ heeft ook geleid tot vernieuwende zorginitiatieven
zoals kleinschalige woonvoorzieningen, zorgboerderijen, vervoersvoorzieningen en nieuwe thuis- en
zelfzorg methoden. Gemeenten kunnen deze innovatieve voorzieningen toegankelijk houden door
deze (eventueel samen met andere gemeenten) in te kopen of individuele burgers voor dit aanbod een
pgb te verstrekken.
Meer ondersteuning voor hetzelfde geld
Met een pgb kan meer geleverd worden voor hetzelfde geld, omdat het bedrag alleen voor de
feitelijke ondersteuning bedoeld is en niet voor overhead en andere niet ‘zorg’gerelateerde kosten die
onderdeel uitmaken van de tarieven voor ondersteuning in natura. Pgb-tarieven kunnen daarom lager
zijn dan tarieven voor in natura . Het SCP (2011) concludeert dat de kosten van het pgb op individueel
niveau meestal zo’n 75%-80% zijn van de kosten van zorg in natura.
Arbeidsmarkteffecten
Het gebruik van een pgb spreekt een andere arbeidsmarkt aan (ZZP-ers, studenten, uitkeringsgerechtigden)
dan die van het aanbod in natura. Dit ondervangt het tekort aan arbeidskrachten in de zorg
en leidt tot meer diversiteit op de arbeidsmarkt. Het pgb kan hierdoor tevens een gunstig economisch
effect hebben. Er zijn wellicht mogelijkheden om mensen uit de bijstand te krijgen of te houden
doordat zij ondersteuning kunnen bieden die betaald wordt vanuit een pgb.
Nadelen van het pgb
In onderstaande gaan we in op de aandachtspunten en nadelen die het pgb met zich meebrengt voor
budgethouders en voor gemeenten..
Nadelen voor budgethouders
Opdracht- of werkgeversverplichtingen
Met een pgb is de cliënt zelf verantwoordelijk voor het werven van personeel, het afsluiten van
overeenkomsten, het uitbetalen van de hulpverleners en het voeren van de pgb-administratie. Deze
administratie kan belastend zijn voor budgethouders. Dit geldt zeker voor de groep die niet voor een
pgb kiest omwille van de behoefte aan zelfregie maar vanwege gebrek aan passende ondersteuning
in natura. Deze groep kiest dus voor een pgb uit noodzaak en zit niet te wachten op de extra taken en
verantwoordelijkheden die een pgb met zich meebrengt. Daarbij komt nog dat het hier om een zeer
kwetsbare groep kan gaan die mogelijk onvoldoende in staat is regie te voeren over de inkoop van
passende ondersteuning. Dit kan de doelmatigheid van de inzet belemmeren en vergroot het risico op
misbruik door kwaadwillende of ondeskundige hulpverleners.
Bovenstaande benadrukt het belang van de beschikbaarheid van passende zorg in natura zodat de
keuze voor een pgb er niet één uit noodzaak is.
Nadelen voor gemeenten
Mogelijke ondermijning van ‘civil society’ en
Het pgb kan door mensen ook gebruikt worden voor het betalen van ondersteuning door niet-professionele
ondersteuners. Dit kan ondermijnend zijn voor het principe van de ‘civil society’: het principe
dat burgers elkaar helpen zonder inmenging van de overheid. Eén van de uitgangpunten van de Wmo
is dat door een goed functionerende civil society mensen elkaar informeel ondersteunen, waardoor het
beroep op individuele voorzieningen lager is.
16 Vereniging van Nederlandse Gemeenten