Het pgb in de Wmo - Koepel Wmo-raden

Toelichting op de beslisboom
Het beslissingsproces start op het moment dat duidelijk is dat de cliënt een individuele voorziening
nodig heeft. Met het oog op de specifieke vraag van de cliënt en de kenmerken van het lokale aanbod
moet bepaald worden of de benodigde voorziening in natura beschikbaar is. Is dit niet het geval, dan
kan dit een signaal zijn voor de gemeente om afspraken te maken met aanbieders van ondersteuning
in natura over de levering van deze vraaggerichte hulp (zie hoofdstuk 2). Dit kan leiden tot
een aanbod in natura, of uiteindelijk toch tot de verstrekking van een pgb of een andere vorm van
vraaggestuurde financiering. Dit hangt uiteraard ook af van de wensen en vaardigheden van de cliënt.
Zeker in de gevallen dat er voor het pgb wordt gekozen uit noodzaak, is adequate ondersteuning van
de budgethouder van belang (bijvoorbeeld door middel van ondersteunen bij het opstellen van een
ondersteuningsplan en trekkingsrecht, zie hoofdstuk 2).
Indien zorg in natura wel beschikbaar is, zal er in veel gevallen worden overgegaan tot verstrekking
in natura. Het is echter mogelijk dat de cliënt (uit zichzelf, of na expliciete vraag van de gemeente)
aangeeft een pgb te willen. In dat geval zal er een nader gesprek of nadere toetsing nodig zijn. De
gemeente zal daarbij op grond van criteria, zoals vastgelegd in de beleidsregels, moeten vaststellen of
het toekennen van een pgb mogelijk is.
Aandachtspunten voor termijn van pgb-verstrekking
Bij het bepalen van de termijn waarvoor een pgb wordt verstrekt kan de gemeente het volgende in
overweging nemen:
• In het algemeen geldt dat de gemeente ervoor kan kiezen bij nieuwe budgethouders het pgb
aanvankelijk voor 1 jaar te verstrekken, waarna een evaluatiemoment volgt om te bezien of de
cliënt nog steeds gebaat is bij het pgb en hier goed mee om weet te gaan.
• Ontwikkelingen in het aanbod, onder regie van de gemeente, kunnen er voor zorgen dat op
termijn collectieve voorzieningen of individuele voorzieningen in natura beschikbaar komen, wat
kan leiden tot het heroverwegen van de verstrekking van een pgb.
• Bij inkoop van ondersteuning door een mantelzorger kan de situatie van de mantelzorger
aanleiding zijn om periodiek te toetsen of het pgb nog steeds een wenselijke verstrekkingsvorm is,
om overbelasting van de mantelzorger uit te sluiten.
Tariefbepaling pgb
Gemeenten zijn tot op zekere hoogte vrij in het bepalen van de tarieven van het pgb. De Wmo stelt
dat de hoogte van dit budget zodanig dient te zijn dat deze ‘vergelijkbaar en toereikend’ is in relatie
tot de zorg in natura, zodat de aanvrager in staat is de benodigde zorg of ondersteuning in te kopen.
Bepaling van het pgb-tarief als percentage van het in-natura-tarief
Bij de beoordeling of een pgb een vergelijkbaar en toereikend alternatief is voor zorg in natura, is
bepalend of de budgethouder zijn beperkingen kan compenseren met het pgb zoals dit ook met zorg
in natura mogelijk zou zijn geweest. In de praktijk kan dit bij een pgb veelal met minder middelen
dan bij ondersteuning in natura. Hierboven werd al genoemd dat pgb tarieven variëren van 75-85%
van het aanbod in natura tarief in de Wmo. Voor de tariefbepaling van het pgb voor begeleiding en
kortdurend verblijf zouden de gemeenten dit percentage als uitgangpunt kunnen nemen. Hierbij
kunnen de volgende aandachtspunten worden genoemd:
• De methode van waardebepaling die de gemeente hanteert dient te voldoen aan de uitgangspunten
‘vergelijkbaar en toereikend’.
• De gemeente dient voldoende te waarborgen dat burgers in individuele situaties met het
berekende budget daadwerkelijk hun beperkingen kunnen compenseren (rechtsgelijkheid) en
daarin ook keuzevrijheid hebben.
• Er dient rekening gehouden te worden met het feit dat gemeenten een betere onderhandelingspositie
hebben ten opzichte van aanbieders en leveranciers bij de inkoop van zorg in natura dan
budgethouders, omdat zij op grote schaal inkopen. Daar staat echter tegenover dat de gemeente
budgethouders de mogelijkheid kan bieden bij de inkoop van hulp of ondersteuning particulieren
in te huren zodat er geen overheadkosten hoeven te worden gefinancierd.
30 Vereniging van Nederlandse Gemeenten