jaargang 4 nr. 2 juni 1993 - Zoogdierwinkel

ZOOGDIER ( 4) 93/2dieren-onderzoek, tenzij juist speciaalinformatie gewenst is over populatieschommelingenbij veldnluizen. Ookandere woelmuissoorten konlen geregeldvoor in ransuilebraakballen.zijn in Zuid-Nederland al in relatiefweinig braakballen van ransuilenschedel resten van de zeldzanle ondergrondsewoelmuizen te vinden.Ook de velduil eet voornamelijkwoelmuizen. Anders dan bij de ransuildropt de velduil zijn braakballenvaak verspreid over een groot open gebied;deze zijn dus vaak lastig te verzatnelen.De braakballen van kerkuil en bosuilzijn verreweg het meest geschiktom een groot aantal soorten kleinezoogdieren vast te stellen. Bij de kerkuilis het een groot voordeel, dat debraakballen meestal met genlak ingrote hoeveelheden te verzamelenzijn. Ze liggen Î1nmers vaak op plaatsenwaar de uilen vertoeven: op eenkerkzolder, in een schuur of een in andergebouw. Bij het verzanlelen vandeze braakballen is het wel belangrijkom er rekening 111ee te houden datdeze uilen snel verstoord kunnenworden.De kerkuil heeft een gevarieerdmenu; hierdoor is het mogelijk onl alin relatief weinig braakballen veelsoorten kleine zoogdieren aan te treffen.Hetzelfde geldt ook voor de bosuil.In tegenstelling tot wat vaak wordtbeweerd eten bosuilen, afhankelijkvan de vindplaats, wel degelijk vaakgrote hoeveelheden spitsmuizen.Braakballen van steenuilen bevattenvaak veel insekten en weinig restenvan kleine zoogdieren. Braakballenvan dagroofvogels zij 11 ook nauwelijksgeschikt OIndat hun maagsap zosterk is dat de botjes en schedelrestensterk worden aangetast en daardoorniet lneer op namn zijn te brengen.'Vat kom je tegen?Zelfs in een kleine partij braakballenvan de kerkuil kun je tel11ninste tienverschillende soorten kleine zoogdierenaantreffen. Tot het stapelvoeclselvan de kerkuil behoort zowel de gewoneals tweekleurige bosspitsnluis(afhankelijk van de vindplaats), dehuisspitsnluis en de veldinuis en S0l11Sook de aardnluis. In kleinere aantallen,maar zeer regelnlatig, zijn schedelrestenvan bosnluis, dwergnluis enhuisInuis aan te treffen. Zo nu en danBraakballen van kerkui I op een zolder.Jeroen van der Kooykom je een schedel van een dwergspitsmuis(goed zoeken), rosse woelnluis,woelrat of dwergmuis tegen, enmet wat geluk een waterspitslTIuis.In Zuid-Nederland is de kans vrijgroot on1 een ondergrondse woelmuiste vinden, terwijl in Zeeland~ Hollanden Friesland de noordse woelmuisplaatselijk geen onbekende is inbraakballen.Heel zelden komen er onverwachtevondsten uit de braakballen te voorschijn~zoals schedelresten van vleermuizen.Uit een artikel over predatieop vleennuizen (Bekker & Mostert,1992) blijkt dat vooral de grotere soorten~zoals laatvlieger en rosse vleernluis,geregeld worden gegrepen dooruilen. Deze soorten kOll1en ook vrijvroeg in de avond uit hun verblijfplaatsentevoorschijn. Als je speciaalresten van vleermuizen zoekt inbraakballen zal het je niet 111akkelijkvergaan; het blijft een toevalstreffer.Gemiddeld wordt er in braakballennlaar één vleermuis op ruitn 5000prooidieren aangetroffen.Vondsten van overige zoogdiersoortenin braakballen zijn schedelrestenvan bijvoorbeeld eekhoorn,hanlster en nlo1. Deze wat forserezoogdiersoorten worden het meest inbraakballen van de bosuil aangetroffen.Onderzoek met braakballenZonder ervaring kan het detenninerenvan schedelresten van kleinezoogdieren in het begin lastig zijn,lnaaf het prettige is dat je de schedelskunt bewaren en je ze kan laten controlerendoor Îelnand nlet Ineer erva-