nummer 5

obstakels voor de ‘demokrasi’ in indonesiëI Jeroen Adam INa jaren van institutionele onzekerheid, economische moeilijkheden en etnisch/religieuze spanningen, moest 2005het jaar van de comeback van Indonesië worden. Door de verkiezing van Susilo Bambang Yudhyono (SBY) als president vanIndonesië in oktober 2004 leek het land eindelijk de sterke leider te hebben waar het al sinds de val van de autoritaireNieuwe Orde in 1998 op wachtte.De kracht van SBY zit er hem hierbij vooralin dat hij een democratisch, modern enintellectueel aura weet te verenigen meteen krachtdadig en lijnrecht imago.Enerzijds is hij degene die in de VS studeerdeen een doctoraat in de economiebehaalde, anderzijds is hij de stoere exgeneraal.Als gevolg hiervan begonneninvesteerders Indonesië dan terug te zienals het economische groeiwonder dat hetvoor de Aziatische financiële crisis van‘97/’98 was.Al snel kwamen verschillende zakenroet in het eten gooien. Een tsunami in denoordelijke punt van Sumatra toonde oppijnlijke wijze aan hoe gering de capaciteitvan de Indonesische staat, en in hetverlengde daarvan van SBY, was om metdergelijke natuurrampen om te gaan.Daarnaast deden de schommelingen vande Rupiah buitenlandse investeerdersafschrikken om grote economische avonturenin Indonesië te wagen. Sinds dezemaand zijn daar nog twee grote problemenbijgekomen. Eerst en vooral lijkt metde recente bomaanslagen in Bali de terroristischedreiging van de nochtans fel verzwakteJemaah Islamiyah niet volledigweggeëbd en ook de sterke stijging vande brandstofprijzen maakt de politiekeelite in Jakarta zeer onrustig. Ondanks deinternationale aandacht voor alles dat ookmaar enigszins gerelateerd is aan internationaalterrorisme, zijn het vooral de stijgingvan de brandstofprijzen die Jakartahet meeste kopzorgen baren. Dit is namelijkeen probleem dat alle lagen van debevolking aantast en een directe weerslagheeft op het leven van miljoenenIndonesiërs. Deze brandstofprijzen zijntemeer een extra gevoelig onderwerpomdat deze de directe aanleiding hebbengegeven voor de val van Soeharto en deNieuwe Orde in 1998.GEÏNSTITUTIONALISEERDECORRUPTIEOm de reikwijdte van bovenstaande problemente begrijpen, moeten deze allemaaltegen de volgde vraag geplaatstworden: ‘Hoe moet het verder met dedemocratiseringsbeweging die met de valvan het autoritaire Nieuwe Orde regime in1998 werd ingezet?’ Een belangrijke subvraaghierbinnen is de volgende: hoemoet de presidentsverkiezing van SusiloBambang Yudhyono (SBY) in oktober 2004hierin gezien worden en hoe gaat hij metde hierboven geschetste problemen om?Het antwoord hierop is uitermate complexen kan misschien het best met volgendevoorbeeld geïllustreerd worden. Indecember 2004 verscheen in het weekblad‘The Economist’ een speciaal dossierover Indonesië. 1 Onderstaande was in dieperiode in Jakarta en tot mijn verbazingwas dit dossier weg genomen in alle ‘TheEconomists’ die uitgegeven werden inIndonesië. Even groot was mijn verbazingtoen ik in België dit dossier in handenkreeg en las hoe op de eerste pagina eenjubelzang wordt gegeven op de florerendepersvrijheid van Indonesië. Dit voorbeeldillustreert perfect hoe dubbelzinnig politiekin Indonesië kan zijn. Sinds de val vande Nieuwe Orde in 1998 zijn er inderdaadenorme stappen gezet op gebied vanInstitutionele onduidelijkheid, bureaucratischerompslomp en ver doorgedrevencorruptie zijn verantwoordelijk voorhet feit dat Indonesië moeilijk uit heteconomische moeras geraakt sinds definanciële crisis.democratisering, mensenrechten en persvrijheid.Even goed blijkt daarentegen datde corruptie sterker floreert dan ooit voorheenmaar nu veel diverser gespreid istussen verschillende militair-politieke elites.Even goed is het een niet te ontkennenfeit dat in 2003 Indonesiës bekendstemensenrechtenactivist Munir werd vergiftigd,hoogst waarschijnlijk door toedoenvan de geheime diensten. 2 Veel van deenorme complexiteit van de hedendaagseIndonesische politiek kan verklaard wordendoor volgend citaat uit bovengenoemddossier uit ‘The Economist’, namelijk:‘Indonesia’s political institutions are sonew that no one is sure how they aremeant to work’ 3 Het gevolg hiervan is datde Indonesische politiek de speeltuin isAZIË21Vrede | nr. 376 | november-december 2005