nummer 5

het volstaat niet in het paleis te geraken.kritische beschouwingen bij dezuid-amerikaanse linkerzijde.I Pablo Stefanoni IRaul Zibechi is verantwoordelijk voor de internationale sectie van het weekblad Brecha van Montevideo, Uruguay.Hij is ook docent en auteur van verschillende boeken over de sociale bewegingen in Uruguay en Argentinië.In een interview afgenomen door Pablo Stefanoni van het Boliviaanse weekblad Pulso, toont hij zijn enthousiasme over denieuwe sociale bewegingen in de regio, en duidt ook op de grenzen van de linkse regeringen in Zuid-Amerika.Beleven we een draai naar links in LatijnsAmerika?Ik leef met het gevoel dat we tot 2003 eenconjunctuur beleefden in Zuid-Amerika, dieervoor gezorgd heeft dat we in EcuadorLucio Gutiérrez aan de macht kregen, inArgentinië Nestor Kirchner, in Brazilië InacioLula da Silva, en dat in Venezuela HugoChavez zijn positie wist te versterken nadater tegen hem een staatsgreep voor petroleumwas gepleegd. Behalve in Brazilië zijndeze regeringswissels voorafgegaan door eenintense sociale mobilisatie die het neoliberaalmodel tot het bankroet bracht. Er bestondengrote verwachtingen dat er zich een continentaleommekeer zou ontwikkelen…En is die ommekeer er gekomen?Ik moet daar ja en nee op antwoorden.Enerzijds is er een inderdaad een ommekeer,aangezien er nieuwe regeringen aande macht kwamen die enkele interessantegevolgen met zich mee brachten.Bijvoorbeeld, dank zij de diplomatie van hetBraziliaanse Ministerie van BuitenlandseZaken (Itamaraty), wordt de kans veel kleinerdat de Verenigde Staten een globaalvrijhandelsakkoord voor Amerika (FTAA, FreeTrade Area for America) weten af te sluiten.Maar anderzijds blijft de economischebasislijn van al die landen gebaseerd op hetneoliberaal model met uitzondering vanVenezuela. Dat land gaat veel verder endoet een ernstige poging om met het neoliberalemodel te breken.Wil dat zeggen dat links in Latijns Amerikazich achter de leuze “Chaves si, Lula no…”moet scharen?46Inderdaad, hoewel dat misschien iets tesimplistisch gesteld is. Het is duidelijk datde buitenlandse politiek van Chavez agressievertegen de VS ingaat. Waarschijnlijk isdit mede veroorzaakt door het feit datWashington hem twee keer heeft willenafzetten, gekoppeld aan de enorme petroleuminkomstendie hem in staat stellen eensociale politiek te financieren. Maar tegelijkertijdis het ook zo dat zijn binnenlandsbeleid een verderzetting is van het neoliberaalmodel dat de sociale bewegingen heeftverzwakt en haar tegenstanders versterkt.We nog moeten afwachten welke gevolgendit zal hebben op middellange termijn maarhet is duidelijk dat de regering Chavez uithet neoliberalisme tracht te geraken.Bij Lula spelen andere krachtsverhoudingen.Hij kwam aan de macht in een periode vanzware terugval van de sociale beweging ende krachtsverhoudingen in Brazilië zijn nietgunstig voor politieke verandering. Lulaheeft in het Parlement 90 afgevaardigdenop 513 en de Braziliaanse burgerij is een vande sterkste van de wereld. Ik meen dat hijeen interessant buitenlands beleid heeftuitgestippeld dat de multipolariteit trachtte versterken.ZUID-AMERIKASommigen geloven dat Lula zelfs elk perspectiefop verandering heeft opgegeven…Ik zie het inderdaad ook zo. Tijdens het eerstejaar kwam zijn kans op een ommezwaaivan het economische beleid; die veranderingis er echter niet gekomen. Eerst kon jenog denken dat hij vast zat aan de “vervloekteerfenis” van de vorige regering vanF.H.Cardoso: met name de hoge inflatie enenorme buitenlandse schuld. Maar vandaaglijkt Lula overtuigd te zijn van een alliantiemet rechts. Ik heb de indruk dat regeringen“Indien de nieuwe bewegingen voldoendeinventief kunnen zijn, zullen we misschienaan de basis van de samenleving kleine,niet kapitalistische eilanden kunnen creëren.het niet hebben aangedurfd stappen te zettenom uit het neoliberalisme te geraken,wegens de enorme angst voor een socialeen politieke destabilisering. En dat is preciesde prijs die Chavez heeft moeten betalentoen hij in confrontatie moest gaan met demedia, de middenklassen, het Imperium, enuiteraard met de Venezolaanse burgerij.Vormen de corruptieschandalen rond deBraziliaanse Arbeiderspartij (PT) het beginvan het einde, of althans het einde van de PTin de vorm zoals we ze totnogtoe kenden ?Volgens mij was het politiek kapitaal van dePT vooral gebaseerd op het ethische, en datis ze nu kwijt. Ik verneem zopas dat de voor-Vrede | nr. 376 | november-december 2005