BIJ DE JEUGDIGE DANSERESJES VAN DESCALA TE MILAANVele avon<strong>de</strong>n hebben wij <strong>in</strong> stilte en overgavegenoten van <strong>de</strong> verfijn<strong>de</strong> en verheven balletkunst<strong>in</strong> <strong>de</strong> Scala te Milaan. Alsof het vanzelf sprakhebben we dit alles se<strong>de</strong>rt jaren aanvaard, maarwe<strong>in</strong>igen zullen er zich <strong>in</strong> verdiept hebben hoeveelmoeite en zorg, hoeveel studie en toewijd<strong>in</strong>g hetkost <strong>de</strong> balletdanseresjes tot <strong>de</strong>ze prestaties op te-T*(van onzen Rome<strong>in</strong>schen correspon<strong>de</strong>nt)XJÊÏÏÉ f #J \ %f* m *''^-"■f Uil, l/l, l ^'l %fiWJ ^■♦■Jl^^T^^^'^*^^^ *.9 aÊ MI- ÊküaÊk f ■9 HHBHFJ%,'m^mtfvoeren. Een bezoek aan <strong>de</strong> dansschool van <strong>de</strong>Scala is <strong>in</strong> dat opzicht leerzaam.Het oudste leerl<strong>in</strong>getje telt slechts tien lentes,het jongste heeft <strong>de</strong>zer dagen haar achtsten verjaardaggevierd. Se<strong>de</strong>rt <strong>de</strong>n tijd van MariaTaglioni heeft men daaraan altijd streng <strong>de</strong> handgehou<strong>de</strong>n. Vrijwel alle Italiaansche danseres->L<strong>in</strong>ks: liet loopen is voor een dansereseen kunst op zichzelf en,... jong geleerdis oud gedaan! — On<strong>de</strong>r l<strong>in</strong>ks: Ook aan <strong>de</strong>oefen<strong>in</strong>gen <strong>in</strong> het teendansen wordt veelzorg besteed; alles geschied met begeleid<strong>in</strong>gvan een piano. — Rechtson<strong>de</strong>r: ie<strong>de</strong>r pasjemoet „af" zi/n, ie<strong>de</strong>re houd<strong>in</strong>g wordt mete<strong>in</strong><strong>de</strong>loos geduld door <strong>de</strong> leerares gecorrigeerd.sen, die later beroemd wer<strong>de</strong>n, hebben haar eersteopleid<strong>in</strong>g genoten aan <strong>de</strong> school van <strong>de</strong> MilaneescheScala. Daar hebben zij haar eerste schroomvalligedanspasjes gemaakt.Het is waarlijk niet gemakkelijk een engel tewor<strong>de</strong>n en met <strong>de</strong> vleugels — zelfs al bestaan zemaar uit tulle — om te gaan alsof men erme<strong>de</strong>geboren werd. Voetjes, die tot gisteren over <strong>de</strong>aar<strong>de</strong> trippel<strong>de</strong>n, zooals die van uw eigen k<strong>in</strong><strong>de</strong>renen nu moeten hun bezitsters er alles voordoen om die voetjes van <strong>de</strong> aar<strong>de</strong> los te maken.De kle<strong>in</strong>e ,.baller<strong>in</strong>a's" wegen we<strong>in</strong>ig; maarook dit we<strong>in</strong>ige moet steeds lichter, en ijler wor<strong>de</strong>n,als een roos, die straalt van schoonheid ensteeds weer een blad verliest, totdat ze zoo lichtis gewor<strong>de</strong>n, dat ze zweeft door <strong>de</strong> lucht.Het valt voor die meisjes niet mee; altijdweer kle<strong>in</strong>e pasjes te maken, een been opheffenen op het an<strong>de</strong>re blijven staan, even roerloos alseen ooievaar op geboortekaartjes.Rond te wan<strong>de</strong>len op een wolk zon<strong>de</strong>r haar tevertrappen, is een ondankbare taak, waartoeslechts <strong>de</strong> muziek kan aanmoedigen. De muziekmaakt <strong>de</strong> atmosfeer lichter. Dan kunnen <strong>de</strong>zemeisjes met haar gevoelige naturen wor<strong>de</strong>n totbla<strong>de</strong>ren of vl<strong>in</strong><strong>de</strong>rs, men kan opstijgen <strong>in</strong> <strong>de</strong>nhemel en behoeft daarvoor alleen maar <strong>de</strong> han<strong>de</strong>nte bewegen.Wij verbazen ons over <strong>de</strong> metamorfose van <strong>de</strong>kle<strong>in</strong>e danseressen. In het ballet van <strong>de</strong> Jaargetij<strong>de</strong>nzien wij haar als sneeuwvlokken neerdwarrelen,even later zijn het zonnebloemen. Wijzien haar als gnomen, kle<strong>in</strong>e zilvervisachen, dochtersvan water en vuur, duivels met belletjes aan<strong>de</strong> voeten, die hel<strong>de</strong>r kl<strong>in</strong>ken bij eiken stap, kle<strong>in</strong>epages en gou<strong>de</strong>n kevers.Zij zijn <strong>de</strong> kle<strong>in</strong>e pages van Mozart, die <strong>de</strong>nsleep van <strong>de</strong> Kon<strong>in</strong>g<strong>in</strong> dragen, <strong>de</strong> pages met <strong>de</strong>Turksche pantoffels en <strong>de</strong> halvemaanvormig gebogensikkels. Zij wor<strong>de</strong>n <strong>in</strong> <strong>de</strong>n dans van „Mephistofeles"tot kle<strong>in</strong>e duivels. Van Ross<strong>in</strong>i totBell<strong>in</strong>i, van Paisiello tot Verdi, alle musici, die^^^m^^^^^mmmIn <strong>de</strong> ruime solen van <strong>de</strong> „Scala" v<strong>in</strong><strong>de</strong>n<strong>de</strong> jeugdige danseresjes een prachtige oefengelegenheid.wolkenparadijzen, kon<strong>in</strong>klijke tu<strong>in</strong>en en geheimz<strong>in</strong>nigegrotten <strong>in</strong> hun verbeeld<strong>in</strong>g lieten ontstaan,zij hebben <strong>de</strong>ze kle<strong>in</strong>e danseresjes noodig.Het is betooverend van nabij te zien hoe zijbewegen op <strong>de</strong> maat van <strong>de</strong> muziek, nauwkeurig<strong>de</strong> toonen volgend. De toekomstige sterren hebbengeleerd koket te buigen en gracieus op <strong>de</strong>teenen rond te draaien. En <strong>de</strong> meiskes zijn zichvan haar waardigheid bewust; zij hebben eennaam hoog te hou<strong>de</strong>n, die voor <strong>de</strong> Europeeschemuzikale kunst een begrip gewor<strong>de</strong>n is: <strong>de</strong> Scalate Milaan.Stuk voor stuk wor<strong>de</strong>n <strong>de</strong> danseresjesdoor <strong>de</strong> leerares apart genomen om eenmoeilijke pose nog eens even goed door tenemen, (Foto's Italia-Stuvel)Het is niet doodZou er <strong>in</strong> het jargon van het amusementslevenéén woord zijn, dat op zooveel verschillen<strong>de</strong>wijzen kan wor<strong>de</strong>n verstaan, dat zooveel te pasen te onpas gebruikt wordt als het woordje„cabaret"?Het is nauwelijks te gelooven!Wij kunnen het er allen over eens zijn, wateen tooneelstuk is, een tragedie, of een blijspel.Onze <strong>in</strong>terpretatie van het begrip film, of opera,of variété zal <strong>in</strong> groote lijnen overeenkomen. Maarvraag tien willekeurige menschen eens: „Wat iscabaret?", en ge zult ervaren, dat het aantal afzon<strong>de</strong>rlijkemeen<strong>in</strong>gen gelijk is aan het aantalhoof<strong>de</strong>n.Van Dale's woor<strong>de</strong>nboek geeft óók al geen uitkomst,want daar<strong>in</strong> staat zwart op wit, dat eencabaret is ,,een kroeg voor gemeene lui<strong>de</strong>n". Deéén zal bezwaren maken tegen dat „kroeg", <strong>de</strong>an<strong>de</strong>r tegen „gemeene lui<strong>de</strong>n", een <strong>de</strong>r<strong>de</strong> wel-Jicht tegen bei<strong>de</strong>, en misschien is er dan nog weleen vier<strong>de</strong>, doch ongetwijfeld kle<strong>in</strong>e categorie,die het niets kan schelen.Mijn vriend — hij oefent het eerzame beroepvan <strong>in</strong>genieur uit — accepteert <strong>de</strong> uitspraakvan Van Dale <strong>in</strong> geen geval. Hij is eentrouw bezoeker van <strong>de</strong> <strong>in</strong> <strong>de</strong>n laatsten tijd nogaltalrijke établissementen <strong>in</strong> <strong>de</strong> omgev<strong>in</strong>g van hetAmsterdamsche Leidscheple<strong>in</strong>, die aan hunklankvolle zui<strong>de</strong>uropeesche namen het praedicaat„cabaret" toevoegen. Hij heeft overigens gelijk,dat hij het oor<strong>de</strong>el van <strong>de</strong> „dikke Van Dale" van<strong>de</strong> hand wijst. Een <strong>in</strong>genieur behoort nueenmaal niet tot <strong>de</strong> „gemeene lui<strong>de</strong>n" en bezoektgeen gelegenhe<strong>de</strong>n, die men normaliter met hetwoord „kroeg" pleegt aan te dui<strong>de</strong>n, tenzij hij,als een oprecht Ne<strong>de</strong>rlan<strong>de</strong>r, met vacantie <strong>in</strong> hetbuitenland vertoeft. . . .Aan <strong>de</strong>zg laatste omstandigheid ontleen<strong>de</strong> hijblijkbaar zijn oor<strong>de</strong>el, toen <strong>de</strong>zer dagen een geanimeerdgesprek tusschen ons bei<strong>de</strong>n op onnaspeurlijkewijze plotsel<strong>in</strong>g op het noodlottigeon<strong>de</strong>rwerp „cabaret" terecht kwam.„Beste jongen," zoo sprak hij, met <strong>de</strong> va<strong>de</strong>rlijkeautoriteit, lie<strong>de</strong>n van zijn formaat en <strong>in</strong>vloe<strong>de</strong>igen: „over het cabaret kunnen wij hierkort zijn. Ne<strong>de</strong>rland hééft namelijk heelemaalgeen cabaret. Het cabaret moet je zoeken <strong>in</strong>Parijs en niet <strong>in</strong> <strong>de</strong> vlakke dreven van je va<strong>de</strong>rland.Wat je hier ziet is z<strong>in</strong>looze imitatie. Nee,geef mij maar Montparnasse !"En hij likte zijn lippen af bij <strong>de</strong> her<strong>in</strong>ner<strong>in</strong>gaan <strong>de</strong> schoone uren, doorgebracht <strong>in</strong> <strong>de</strong> omgev<strong>in</strong>gvan <strong>de</strong> „Moul<strong>in</strong> Rouge", <strong>in</strong> <strong>de</strong>n tijd, datParijs nog <strong>de</strong> „lichtstad" was.Uit piëteit heb ik nagelaten hem te vragennaar zijn <strong>de</strong>f<strong>in</strong>itie van het begrip „cabaret".Niettem<strong>in</strong> wil<strong>de</strong> ik hem beschei<strong>de</strong>n on<strong>de</strong>r hetoog brengen, dat ik het niet met hem eens konzijn, doch hij g<strong>in</strong>g door:„Kijk eens om je heen, wat er hier niet allemaalvoor „cabaret" verkocht wordt. Het eerstehet-bestecafé-met-vestiaire schrijft het woordcabaret op zijn uithangbord, alléén omdat er éénof twee variéténummers wor<strong>de</strong>n vertoond. Ophet Thorbeckeple<strong>in</strong> en <strong>in</strong> <strong>de</strong> Warmoesstraat v<strong>in</strong>dje ze zelfs zón<strong>de</strong>r vestiaire. . . !Natuurlijk gaf ik dat volmondig toe, hoewelik niet graag zou willen zeggen, hoe die armecaféhou<strong>de</strong>rs hun établissementen dan wèl zou<strong>de</strong>nmoeten noemen. Ve/<strong>de</strong>r bracht ik schuchteron<strong>de</strong>r zijn aandacht, dat er nog zooiets bestaatals het Leidscheple<strong>in</strong>theater, waar regelmatigprogramma's wor<strong>de</strong>n gespeeld, die als „cabaret"wor<strong>de</strong>n aangekondigd, en het Centraal-Theater,waar van tijd tot tijd hetzelf<strong>de</strong> gebeurt.Mijn vriend <strong>de</strong> <strong>in</strong>genieur wuif<strong>de</strong> èn hetLeidscheple<strong>in</strong>theater èn het Centraal-Theatermet één gebaar van zijn welverzorg<strong>de</strong> hand weg,terwijl hij sprak: „Dat kan nu wel allemaal heelaardig zijn — ik heb het trouwens niet gezien ensmaken verschillen — maar tóch is het niet, watje <strong>in</strong> het buitenland ziet. Die echte Parijschenet lééft!sfeer ontbreekt <strong>in</strong> ie<strong>de</strong>r geval, hoè goed <strong>de</strong> nummersop zichzelf ook zijn!"Ja, die Parijsche sfeer. . . . I In<strong>de</strong>rdaad, dieontbreekt hier, dat kunnen wij allemaal gerustmet mijn vriend <strong>de</strong>n <strong>in</strong>genieur eens zijn.Maar waarom, waaróm <strong>in</strong> 's-hemelsnaam moeter toch altijd een buitenlandsche sfeer met <strong>de</strong>haren bijgesleept wor<strong>de</strong>n? Hoe is het eigenlijkmogelijk, dat een normaal, achtenswaardigmensch als mijn vriend zon<strong>de</strong>r blikken of blozen<strong>de</strong> enormiteit ten beste geeft, dat er hier <strong>in</strong> eentheater <strong>in</strong> Amsterdam een „echte Parijschesfeer" zou moeten heerschen, wil iets „goed"zijn ?Zou <strong>de</strong> hoofdstad van Ne<strong>de</strong>rland dan m<strong>in</strong><strong>de</strong>r„sfeer" hebben dan een an<strong>de</strong>re hoofdstad, wäärook ter wereld? Nota bene ons goe<strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>rland,het land van een Rembrandt, van een Vermeer,en van zoovele an<strong>de</strong>re kunstenaars, wier meesterwerkennog he<strong>de</strong>n ten dage <strong>de</strong> bewon<strong>de</strong>r<strong>in</strong>g van<strong>de</strong> wereld wekken, juist door hun „sfeer", diehet wezen van ons land weerspiegelt 1Wie mèt mij <strong>in</strong> dit afgeloopen seizoen hetcabaretwerk op <strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>rlandsche planken heeftgezien en gehoord, zal moeten toegeven, dat erwel <strong>de</strong>gelijk een eigen sfeer, een eigen geest tebespeuren is. Dat die sfeer an<strong>de</strong>rs is. dan hetzeepbel-achtige wufte <strong>de</strong>r Parijsche cabarets, die<strong>de</strong>n Ne<strong>de</strong>rlan<strong>de</strong>r <strong>in</strong> vacantie-stemm<strong>in</strong>g zoo kunnenfasc<strong>in</strong>eeren, is logisch en. . . maar gelukkigook!Onze artisten zijn Ne<strong>de</strong>rlan<strong>de</strong>rs als wij.Ne<strong>de</strong>rlandsche menschen met Ne<strong>de</strong>rlandsche opvatt<strong>in</strong>gen.En heeft het cabaret over <strong>de</strong> geheelewereld niet reeds laten zien dat het <strong>de</strong> ziel, hetwezen weerspiegelt van het volk waartoe het behoort?Het cabaret, met zijn levensliedjes, zijnschetsjes, zijn parodieën is ironisch, zon<strong>de</strong>r ooitonaangenaam sarcastisch te wor<strong>de</strong>n, het caricaturiseert,zon<strong>de</strong>r ooit af te stooten, het is puntig,zon<strong>de</strong>r ooit te won<strong>de</strong>n. Maar bovenal: het is altijdfijn, nooit grof en nooit plat! Het cabaret is<strong>de</strong> parel <strong>de</strong>r kle<strong>in</strong>kunst, tenm<strong>in</strong>ste.... dat moethet zijn.Heeft het cabaret, dat wij <strong>in</strong> <strong>de</strong>n laatsten tijd<strong>in</strong> ons land zagen, aan <strong>de</strong>ze algemeene eischenbeantwoord?Misschien niet.Doch het staat vast, dat er hier iets groeien<strong>de</strong>is. Onze cabaretartisfen — laat ons geen afzon<strong>de</strong>rlijkenamen noemen, ie<strong>de</strong>r kent ze — hebbenons laten zien dat het Ne<strong>de</strong>rlandsche cabaret nietdood is. Het hééft niet met <strong>de</strong>n zoo tragisch omhet leven gekomen grooten Pisuisse <strong>de</strong>n laatstena<strong>de</strong>m uitgeblazen.Het levenslied <strong>in</strong> onze eigen taal heeft <strong>de</strong>zenw<strong>in</strong>ter <strong>in</strong> duizen<strong>de</strong>n ooren geklonken. Er wasveel maakwerk bij, <strong>in</strong><strong>de</strong>rdaad, maar ook, gelukkig,ragfijne en geestige liedjes. Met <strong>de</strong> schetsjes,monologen en parodieën was het evenzoo gesteld.Maar <strong>in</strong> bijna ie<strong>de</strong>r programma kon men tocheen veelbeloven<strong>de</strong>n on<strong>de</strong>rtoon hooren. hier watzwakker, daar wat sterker, . . . een geluid, datvenvacht<strong>in</strong>gen wekt!Of die verwacht<strong>in</strong>gen verwezenlijkt zullenwor<strong>de</strong>n ?Het zal <strong>in</strong> <strong>de</strong> eerste plaats aan het publiekliggen, dat, bewust of onbewust, het cabaret móetzien als een spiegel van zijn eigen gevoel voorhumor en van zijn eigen gedachtenwereld.De tij<strong>de</strong>n geven geen aanleid<strong>in</strong>g tot uitbundigheid.De klucht-cultus van thans is dan ookniets dan een uitlaatklep voor opgekroptezenuwen.Maar het cabaret is méér. Het kan <strong>in</strong> <strong>de</strong>zentijd een medicijn zijn, dat, <strong>in</strong> weerwil van zijnspecifieke actualiteit, ons <strong>de</strong> zorgen van <strong>de</strong>n dagdoet vergeten en ons tevens onze eigen beschav<strong>in</strong>gbewust maakt.Dat is het Ne<strong>de</strong>rlandsche cabaret, dat wèl bestaat,ook al ziet mijn vriend <strong>de</strong> <strong>in</strong>genieur en mèthem zooveel an<strong>de</strong>re menschen het (nog) niet. C,CINEMA & THEATER — (ur. <strong>in</strong>) 67 (nr. 10) — CINEMA & THEATER