MaculaVisie 4 2021 TOEGANKELIJK

Thema Kwaliteit van leven
Kwaliteit van leven en behoud van
zelfstandigheid
Vragenlijst als laagdrempelig signaleringsinstrument
Geschreven door drs. Vera Linde Dol, promovenda aan de Rijksuniversiteit
Groningen
Een oogaandoening kan dagelijks belemmeringen opleveren. Deze belemmeringen
kunnen ook leiden tot een achteruitgang in de kwaliteit van leven. Metingen van
het zicht, zoals de visus of het gezichtsveld, zeggen maar weinig over de ervaren
kwaliteit van leven. Het is dus mogelijk dat een achteruitgang daarin momenteel niet
wordt opgemerkt in de oogheelkundige praktijk.
Om die reden hebben we een korte vragenlijst ontwikkeld. Hiermee kunnen we snel
nagaan of patiënten met een oogaandoening behoefte hebben aan aanvullende zorg.
De antwoorden op de vragenlijst geven de oogarts handvatten: om in gesprek te gaan
met de patiënt en om samen te bepalen welke hulp nodig is om de kwaliteit van leven en
zelfstandigheid te behouden.
Achtergrond
Niet meer kunnen lezen, televisie kijken, autorijden en fietsen zijn voorbeelden van
belemmeringen waar mensen met een visuele beperking mee te maken kunnen krijgen.
Daarnaast kunnen deze een grote invloed hebben op het psychisch en sociaal welzijn.
Veel mensen met een oogaandoening zouden baat kunnen hebben bij zorg die de
oogheelkundige zorg aanvult, zoals medisch maatschappelijk werk, visuele hulpmiddelen
of een andere vorm van visuele revalidatie. Bij deze vorm van zorg ligt de nadruk niet op
de oogaandoening zelf, maar op het leren omgaan met de gevolgen daarvan.
Door tijdig de juiste ondersteuning, begeleiding en revalidatie aan te bieden, kan iemand
leren om zijn resterende zintuigen of visuele functies te optimaliseren. Maar in de
huidige Nederlandse oogheelkundige praktijk kan het voorkomen dat een behoefte aan
aanvullende zorg, als gevolg van een achteruitgang in kwaliteit van leven, te laat wordt
opgemerkt. Hierdoor kan een tijdige verwijzing worden uitgesteld, met als gevolg een
onnodige en vermijdbare achteruitgang in kwaliteit van leven en zelfstandigheid bij de
patiënt.
Een mogelijke verklaring hiervoor zou kunnen zijn dat in de huidige oogheelkundige
praktijk veelal op basis van objectieve metingen van het zicht, zoals visus en gezichtsveld,
aanvullende zorg wordt aangeboden of een verwijzing naar visuele revalidatie wordt
bepaald. Hoewel deze metingen nuttig zijn voor het vaststellen van de mate van
achteruitgang van het zicht, zeggen ze maar weinig over de ervaren impact van de visuele
beperking.
31