MaculaVisie 4 2021 TOEGANKELIJK

ogen terwijl hun brein ‘in rust’ is. Dan blijkt dat er gemiddeld een verschil is in activiteit en
organisatie van het visuele brein van personen met en zonder glaucoom. Waarom dat zo
is en wat dat precies betekent, weten we nog niet; dat hopen we de komende jaren uit te
vinden, onder andere door gebruik te maken van nieuwe technieken en MRI-scanners die
sneller en nog nauwkeuriger beelden kunnen maken van de hersenen.
Gezichtsveldonderzoeken door het meten van oogbewegingen
Het gezichtsveld is uitermate belangrijk voor het dagelijks functioneren. Kennis over
de kwaliteit van het gezichtsveld is dan ook van belang in de visuele revalidatie. Deze
kennis kan gebruikt worden om iemand inzicht te geven in de gevolgen van hun
gezichtsvelduitval. Vervolgens kan iemand leren compenseren voor de uitval door het
maken van systematische hoofd- en oogbewegingen.
Bij veel oogziekten is het van belang om het zien van de patiënt goed te volgen.
Het gezichtsveldonderzoek is daarbij een heel belangrijke test. Het helpt om te
beslissen of een patiënt behandeld moet worden als het zien bedreigd wordt. Maar
het standaardgezichtsveldonderzoek is eigenlijk ontwikkeld voor jonge mensen. Dit
is namelijk voor veel patiënten erg vermoeiend, omdat het aandacht, concentratie en
een snel reactievermogen vereist. Bovendien kost de test veel tijd. We merken dat dit
standaardgezichtsveldonderzoek niet altijd lukt bij mensen boven de 80, bij kinderen of
bij mensen met niet-aangeboren hersenletsel, bijvoorbeeld door motorische of cognitieve
problemen. Terwijl veel oogziekten juist voorkomen bij oudere mensen. Een belangrijke
vraag is dan ook: hoe kan het gezichtsveld bij hen toch betrouwbaar gemeten worden?
We hebben verschillende oudere en recent ontwikkelde gezichtsveldtesten vergeleken
en de deelnemers via enquêtes gevraagd hoe zij die onderzoeken hebben ervaren. Met
name een snelle screeningstest gebaseerd op oogbewegingen bleek goed te scoren,
zowel wat betreft begrijpelijkheid als de mogelijkheid om patiënten en controles te kunnen
onderscheiden. Die screeningstest blijkt zo veelbelovend dat het UMCG er patent op heeft
aangevraagd.
Het Promise-project is een project dat het Laboratorium voor Experimentele Oogheelkunde
(LEO) samen met Visio, de Rijksuniversiteit Groningen, het Donders Instituut in
Nijmegen en het jonge Nederlandse bedrijf Reperio heeft opgezet. In dit project gaan
we na wat de nieuwe screeningstest precies kan. Tijdens deze test moet de patiënt een
bewegende stip volgen met de ogen. Het volgen van zo’n bewegende stip voelt veel
natuurlijker dan langdurig moeten staren naar een stilstaand punt, zoals bij een gewone
gezichtsveldmeting. In plaats van iemand te vragen een knop in te drukken als hij iets
heeft gezien, meten we in deze test de oogvolgbewegingen. Daarmee kunnen we in korte
tijd veel informatie verzamelen over iemands zicht. Al na een paar minuten weten we of
sprake is van gezichtsvelduitval. Met slimme algoritmen kunnen we vervolgens de ernst en
de vorm van de gezichtsvelduitval berekenen.
Gelijktijdig kan de test ook afwijkende oogbewegingen vaststellen, zoals deze kunnen
voorkomen bij bijvoorbeeld de ziekte van Parkinson of multiple sclerose (MS). Dat het
meten van oogbewegingen steeds belangrijker gaat worden in de oogheelkunde en in
de visuele revalidatie is vrijwel zeker. Zo werken we ook samen met een Noors bedrijf
(Bulbitech) om hun apparatuur uit te proberen en wordt samen met Visio nagegaan of
35