MaculaVisie 4 2021 TOEGANKELIJK

Of een patiënt belemmeringen in het functioneren ervaart, wordt ook bepaald door de
rol die iemand inneemt in de gezins- of arbeidssituatie, de eventuele aanwezigheid van
andere aandoeningen of persoonlijke en mentale veerkracht. Zo kan zelfs al een relatief
kleine achteruitgang in gezichtsvermogen een aanzienlijk effect hebben op iemands
kwaliteit van leven. Daarom is het bij het aanbieden van aanvullende zorg van belang de
impact van de visuele beperking vanuit het perspectief van de patiënt te beschouwen en
los te zien van deze objectieve metingen.
Daarnaast ontstaat idealiter in het gesprek tussen de oogarts en de patiënt een zo goed
mogelijk beeld van de persoonlijke situatie en wensen van de patiënt. De arts nodigt
de patiënt in het gesprek uit om te vertellen hoe diegene omgaat met het verlies van
het gezichtsvermogen en wat diens persoonlijke voorkeuren zijn met betrekking tot de
behandeling en eventuele revalidatie. Maar in de huidige oogheelkundige praktijk schiet
deze communicatie tekort. De vergrijzing legt een behoorlijke druk op de organisatie
van de oogheelkundige zorg. De werkdruk voor de oogartsen is hoog en de wachttijden
zijn lang. Om in de reguliere oogheelkundige praktijk de tijd en ruimte te vinden voor het
bespreken van de impact van iemands oogaandoening, en of de persoon verminderde
kwaliteit van leven ervaart, is een uitdaging.
Om deze redenen kan het gebruik van vragenlijsten gericht op kwaliteit van leven de
kwaliteit van de oogheelkundige zorg verbeteren. Door routinematig gebruik van zo’n
instrument kan vroegtijdig een achteruitgang in kwaliteit van leven worden gesignaleerd,
communicatie tussen arts en de patiënt verbeteren en op tijd aanvullende zorg worden
aangeboden.
Onderzoek
Recentelijk hebben we een kort signaleringsinstrument ontwikkeld in de polikliniek
oogheelkunde van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG). Dit instrument
is op waarde getoetst bij een grote groep patiënten met oogaandoeningen, waaronder
macula-degeneratie, glaucoom en diabetische retinopathie. Dit instrument is de VQL-6
(6-item Vision related Quality of Life and Limitations Questionnaire), een korte vragenlijst
bestaande uit zes vragen die door de patiënt zelf vooraf aan het spreekuur wordt ingevuld.
De VQL-6 bevat vragen met betrekking tot algemene gezondheid en kwaliteit van leven,
en de mate en effect van de visuele beperking. Hiermee beogen we tijdig een mogelijke
behoefte aan aanvullende zorg te signaleren bij patiënten met een oogaandoening. Voor
de oogheelkundige praktijk biedt de score op de vragenlijst een handvat om samen met
de patiënt een passend vervolg te bepalen op de polikliniek, door te verwijzen naar visuele
revalidatie of andere vormen van zorg.
Om de waarde van onze vragenlijst te bepalen, is deze vergeleken met de National Eye
Institute Visual Function Questionnaire-25 (VFQ-25). De VFQ-25 is een van de meest
gebruikte vragenlijsten voor de zichtgerelateerde kwaliteit van leven. Toch is deze met
zijn huidige lengte van 25 vragen te tijdrovend en te belastend voor routinematig gebruik
in de oogheelkundige praktijk. Ons doel was om een betrouwbare en beperkt belastende
vragenlijst te ontwikkelen, gebaseerd op de VFQ-25. Uit de resultaten van voorgaand
onderzoek blijkt dat de VQL-6 en de VFQ-25 op hoofdlijnen hetzelfde meten.
32