You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
THEMA GEZONDE OPENBARE RUIMTE<br />
Hoe werkt openbare ruimte voor<br />
jongeren en jongvolwassenen?<br />
Sorteermachine<br />
of knooppunt?<br />
De coronapandemie heeft het belang van fysieke ontmoetingsplekken voor jongeren en jongvolwassenen<br />
scherper dan ooit onder de aandacht gebracht. Deze zijn van groot belang in<br />
informele leerprocessen zoals omgaan met angsten, conflicten en emoties delen. Hoe goed<br />
is onze openbare ruimte als informele leeromgeving voor jongeren en jongvolwassenen?<br />
Onderzoekers volgden wereldwijd de<br />
transformatie van het sociale leven<br />
van jongvolwassenen in de periode<br />
van lockdowns. Hoewel ontmoetingen<br />
zich verplaatsten naar online ruimte en<br />
buitenruimte voelden veel jongeren en<br />
jongvolwassenen zich eenzaam. 1 Ze misten<br />
bijvoorbeeld de beheerde ‘derde plekken’<br />
die ontmoetingen naast werk of<br />
school en thuis mogelijk maken. De statistieken<br />
toonden dat jongeren meer last<br />
hadden van de lockdowns dan andere<br />
groepen. Dit soort onderzoek laat zien dat<br />
de sociale infrastructuur, het geheel van<br />
onderling verbonden plekken en organisaties<br />
die interacties tussen mensen mogelijk<br />
maken, van groot belang is voor een<br />
gezonde stad. Een robuuste sociale infrastructuur<br />
bevordert een gevoel van verbondenheid,<br />
steun en samenwerking.<br />
Omgekeerd belemmert een verarmde sociale<br />
infrastructuur dergelijke interacties en<br />
leidt het tot meer eenzaamheid, sociale<br />
isolatie en gevoelens van uitsluiting.<br />
Twee trends<br />
Een combinatie van twee trends in de<br />
afgelopen decennia heeft, ook vóór de<br />
pandemie, bijgedragen aan een verarming<br />
van delen van de sociale infrastructuur<br />
voor mensen van alle leeftijden, inclusief<br />
jongeren en jongvolwassenen. Ten eerste<br />
hebben bezuinigingsmaatregelen geleid<br />
tot verwaarlozing en ontmanteling van<br />
betekenisvolle ontmoetingsplaatsen. Sander<br />
van Lanen 2 analyseerde hoe dergelijke<br />
bezuinigingsmaatregelen hebben geleid<br />
tot de uitsluiting van kansarme jongeren,<br />
waardoor hun gevoel van plaats en verbondenheid<br />
werd ondermijnd. Terwijl<br />
Bezuinigingsmaatregelen hebben geleid<br />
tot verwaarlozing en ontmanteling van<br />
betekenisvolle ontmoetingsplaatsen<br />
musea, parken, buurthuizen en bibliotheken<br />
bij uitstek worden gezien als vitale<br />
onderdelen van een sociale infrastructuur<br />
omdat ze veelal gratis toegankelijk zijn,<br />
werden juist veel van dit soort plekken het<br />
afgelopen decennium gesloten of verwaarloosd.<br />
In dezelfde periode stegen transportkosten<br />
en werd van families en lokale<br />
gemeenschappen gevraagd dat ze zorgtaken<br />
van de overheid overnamen. Veel<br />
jongvolwassenen bevonden zich in een<br />
sterk gekrompen sociale wereld. Er lijkt<br />
nu, in ieder geval op lokaal niveau, wel<br />
een soort tegenbeweging. Het belang van<br />
ontmoetingsplekken wordt langzaamaan<br />
onderkend. Echter, financiering is dan<br />
vaak op projectbasis of plekken draaien op<br />
vrijwilligers.<br />
Ten tweede valt deze verschraling van de<br />
leefomgeving samen met een sterk meritocratische<br />
(op grond van verdienste, red.)<br />
cultuur. Deze cultuur heeft impact op de<br />
manier waarop jongvolwassenen zich met<br />
anderen verbinden. Sociale interacties<br />
worden gevormd door wat Michael Sandel<br />
20 <strong>Stadswerk</strong> 01/<strong>2024</strong>
Change language