Når starten er god

føre til det verre eller til det betre, her førtedet til det betre. Det Nora fortel, er også eittypisk døme på korleis læraren hjelper eleventil å byggje stillas i den nærmaste utviklingssona,både fagleg og sosialt. Saman byggjerho og jenta opp kunnskapsrelasjonar.Som nemnt er det når lærarane – og ofte elevane– har streva mest, at gleda over å lykkastkanskje er størst. Inga fortel om Eirik sombegynte som det ho kallar ”en typisk slubbert”,men som etter kvart frivillig skriv eignedikt, ”dog mens han egentlig skulle jobbe medlitteraturhistoria, men er det ikke herlig?!” Anjafortel om ein gut som ikkje hadde litterær tolkingsom si sterke side, men som fekk sittgjennombrot da han oppdaga symbolbruken i”Lykken mellom to menn” av Agnar Mykle. OgVera fortel om ei jente som ikkje var van medå lese, men som vart tent på Haiene av JensBjørneboe: ”Hun la den fram med en slik glødat det var en fryd! Hun har anbefalt den til vennerog kjente på grunn av menneskekunnskapenden gir utrykk for og de levende skildringeneog spennende beretningene. Artig!”(13.01.2002)Mangel på tidAlle dei nyutdanna lærarane nemner tid sommangelvare i breva sine. Mangel på tid til åførebu seg så mykje dei gjerne ville, kampenom minuttane i undervisninga, da så mykjeskjer samstundes, frustrasjonar over timarsom blir borte til føremål som i og for seg ergode, men som kuttar av tida ein har til rådvelde.Og norskfaget er så stort, det er mykjeein skal gjere og enda meir ein gjerne villegjere! ”Tiden føler jeg er min verste fiende. Jeghar 30 besvarelser i norsk, 30 i engelsk og 54norskmapper med to tekster i hver som skalha vurdering. Jeg vet nesten ikke hvor jeg skalbegynne” (14.02.2002). Denne førsteårslærarenburde eigentleg hatt oppfølging både i norskog engelsk. Mangelen på tid kan dels bli forståttsom innbygd i systemet, dels som resultatav at dei nye lærarane ikkje har opparbeiddseg rutinar som dei kan falle tilbake på. Riktignokkjem tida også inn og bidrar til at ein blirmeir rutinert, slik som når Eli ved påsketiderskriv at ”jeg er blitt mye flinkere til å ta stilenepå feelingen etterhvert”. Ho er i ferd med åopparbeide seg taus kunnskap.Tidsfaktoren er sterkt knytt opp mot forventingartil yrket og ambisjonar, ettersom den er einav dei rammefaktorane ein merkar sterkast ikvardagen. Kvar time, kvar dag og kvar vekeblir prega av å måtte inngå kompromiss mellomideal og verkelegheit og finne vegar ut avdilemma. I det heile ser det ut til at mangel påtid er ei av dei viktigaste årsakene til at einstrevar med å handtere både enkeltelevar oggruppa. Breva understrekar behovet for redusertarbeidsplikt det første året som ny lærar,ei ordning som er innført i enkelte land ogsom også er tatt opp i debatten om oppfølgingav nye lærarar hos oss.Fagkunnskap som fotfeste og kapitalI ein studie av fire nyutdanna allmennlærararpeikar Odd Jarle Ertresvåg (2002) på at eitfellestrekk er at dei som er fagleg trygge, harnoko å forankre tryggleiken sin i og vågar åutfordre skolekoden der dei kjem. Manglar deidette fotfestet, er dei meir avhengige av åfinne ut korleis ”dei andre” gjer det og kva deisynest. Ertresvåg meiner og at det kan verefornuftig av nye lærarar å finne meiningsfellar imiljøet som dei kan støtte seg på dersom denpraktiske yrkesteorien deira kolliderer medskolekoden. ”Utan noka form for allianse, vildet vere dumt å handle i strid med den gjeldandekoden, då ein dermed ekskluderer segsjølv frå fellesskapet”, seier han (s. 82). Alttidleg i september er Astrid inne på slike tankari eit brev. Ho har mange idear ho vil prøve,og ho har funne ein strategi:Utdanningsdirektoratet 41