uluslararası tarımsal yayım sistemleri - Prof. Dr. Ziya Yurttaş

More documents

Recommendations

Info

34 İran sözcüğünün kökeni, Sanskritçe Aryan sözcüğünden gelir. Ülkenin adı M.Ö. 6. yüzyıldan 1935'e kadar Pers İmparatorluğu, Acemistan gibi isimlerle bilinirken, o yıl Rıza Şah uluslararası topluluktan "İran" adını kullanmalarını istemiştir. Bir kaç yıl sonra bu isim değişikliğinin ülkenin geçmişi ile arasında bağı kopardığını iddia eden bilim adamları protesto gösterileri yapmış, 1959'da Muhammed Rıza Pehlevi 2. İran’da Ekonomi (2) İran ekonomisinin önemli bir kalkınma potansiyeli vardır. Nitekim Şah döneminde 1960 ve 70 li yıllarda İran‟da, petrol gelirlerine dayanan önemli ekonomik gelişmeler meydana gelmiştir. 1979 devrimi ve takip eden Irak savaşı ekonomiyi olumsuz etkilemiştir. Savaş sonrası 1989–94 döneminde ilk Sosyal ve Ekonomik Kalkınma Planı ile alt yapı geliştirilmiş ve GSMH da yıllık %7 gibi bir artış meydana gelmiştir. 1995 yılında ABD tarafından uygulanan ekonomik ambargo etkisini göstermiş ve İran Riyali değer kaybetmiştir. 1994–1999 yılları arasında II. Beş Yıllık Kalkınma Planı uygulanmıştır. Bu dönemde ve halen enflasyon ve bütçe açığı problem olmuştur. İran‟da verimsiz ve etkin olmayan bir kamu sektörü vardır. Kamu gelirlerinin büyük bir bölümünü petrol gelirleri oluşturmaktadır. Devlet, ekonomik aktiviteleri büyük ölçüde kontrol eder. Özel teşebbüs, tarım alanında, küçük ve orta boy işletmelerde ve hizmet sektöründe vardır. Kuralların esnek olmaması özel teşebbüsün sağlayacağı avantajları sınırlamaktadır. Son zamanlarda ekonominin liberalleşmesi konusunda çalışmalar yapılmaktadır. Planlı ekonomi, petrol ve diğer büyük sektörlerde devlet işletmeciliği, köy tarımı ve küçük ölçekli özel işletme ve hizmet yatırımlarının bir karışımıdır. Ekonomik altyapısı son yirmi yıl içinde düzenli bir oranda gelişmektedir ancak enflasyon ve işsizlikten etkilenmektedir. 21.yüzyılın başında hizmet sektörü GSMH‟da en büyük yüzdeye sahip oldu; hizmet sektörünü madencilik ve imalat ve tarım izledi. 2006‟da yaklaşık olarak hükümet bütçesinin %45‟i petrol ve doğal gaz ödemelerinden ve %31‟i vergi ve harçlardan geldi. 2000–2004 arasında hükümet harcamaları yıllık %14‟lük bir enflasyon oluşturdu. Iran 70 milyar $‟lık döviz rezervinin %80‟ini ham petrol ihracatından elde etmiştir. 2007‟de GSMH‟nın 206 milyar $ (satın alma gücü paritesi açısından ise 852 milyar $) veya kişi başına düşen milli gelir açısından $3,160 (satın alma gücü paritesi açısından ise 12,300 $). İran'ın resmî olarak yıllık büyüme oranı ise % 6. Bu veriler ve çok çeşitli olan ancak küçük ölçekli sanayi yapısı nedeniyle, BM İran‟ın ekonomisini yarı-gelişmiş kabul etmektedir. Hizmet sektörü GSYİH içindeki payı açısından en uzun süreli büyümeyi göstermiş olsa da sektör dengeli değildir. Üretimin serbestliği ve ambalajlama ve pazarlamanın yeni ihracat pazarlarının gelişimini desteklemesi ile beraber devlet yatırımı tarım üretimi artırdı. Ülke çapında son yıllarda birçok barajın yapılması ile büyük ölçekli sulama ve ihracat amaçlı üretilen hurma, çiçek ve fıstık gibi tarım ürünleri 1990‟lar sonrasında sektörler arasında en hızlı ekonomik büyümeyi sağladı. İran‟ın büyük ticari ilişkileri olan ülkeler Çin, Almanya, Güney Kore, Fransa, Japonya, Rusya ve İtalya‟dır. %1.8‟e yakın bir oranda istihdam sağlayan turizm sektörünün önümüzdeki 5 yıl içinde istihdam açısından % 10‟luk bir oranı yakalaması bekleniyor. 2004 yılında 1.659.000 yabancı turist İran‟ı ziyaret etmiştir; turistlerin çoğunluğu Orta Asya cumhuriyetleri de dâhil olmak üzere Asya ülkelerinden gelirken çok küçük bir kısmı Avrupa Birliği ve Kuzey Amerika ülkelerinden gelmiştir.2000‟li yılların başında sanayi hala altyapı, iletişim, denetleyici normlar ve yetişmiş çalışan konularında ciddi sorunlar yaşamaktadır. 1990‟ların sonlarından itibaren İran; Suriye, Hindistan, Venezuella ve Güney Afrika gibi gelişmekte olan ülkelerle ekonomik işbirliğini geliştirdi. İran, Türkiye ve Pakistan ile ticaret ilişkilerini de geliştirmekte ve Ekonomik İşbirliği Örgütü adı verilen kurum aracılığıyla Batı ve Orta Asya‟da ortak bir pazar oluşturma hedefini diğer ülkelerle paylaşmaktadır. İran, ithalat üzerinde daha çok azaltılmış sınırlamalar/vergiler ve Çarbahar, Keşm ve Kiş adaları
serbest ticaret bölgeleri gibi yatırım için uygun bir iklim yaratarak milyarlarca dolar yabancı yatırım çekmeyi planlamaktadır. 35 İran ekonomisi, merkezi planlamanın, devletin ve bazı büyük şirketlerin yönetiminde olan petrol sanayisinin, küçük çapta özel ticaretin ve tarımın karışımından oluşmaktasır. İran ekonomik altyapısı son 20 yılda sürekli bir büyüme göstermese de; ekonomi, enflasyon ve işsizlikten olumsuz etkilenmeyi sürdürmüştür. Devlet bütçe gelirlerinin yaklaşık %45'i petrol ve doğal gaz gelirlerinden, %31'i ise vergilerden elde edilmektedir. 2006 yılında İran'ın nominal GSYİH'i 195.5 milyar $ ve kişi başına düşen milli gelir 2440$ olarak hesaplanmıştır. Hizmet sektörü, GSYIH'deki payı açısından uzun vadede en hızlı artışı göstermesine karşın, inişli çıkışlı bir grafik sergilemektedir. Devlet yatırımları, üretimin serbestleştirilmesi ve yeni dışsatım(ihracat) pazarlarının bulunması ile birlikte tarımda patlama yaratmıştır. Ülke çapında inşa edilen birçok baraj sayesinde, büyük ölçekte sulama projeleri hayata geçirilmiş, ihracata ve sanayiye yönelik tarım geliştirilmiş ve böylece 90'lı yıllarda İran'daki başka hiçbir sektörün elde edemediği bir büyümeye elde edilmiştir. Her ne kadar 1998–2001 yılları arasında art arda yaşanan aşırı kurak yıllar tarımsal çıktıyı olumsuz yönde etkilese de, tarımsal işgücünün önemli bir yüzdesini elinde tutmaktadır. İran'ın başlıca ticaret yaptığı ülkeler Çin, Almanya, Güney Kore, Fransa, Japonya, İtalya ve Rusya'dır. İran, 90'ların sonundan beri Suriye, Hindistan, Küba, Venezüella ve Güney Afrika gibi ülkelerle yaptığı ekonomik işbirliğini de geliştirmektedir. Ekonomi ile ilgili diğer bazı bilgiler aşağıdaki gibidir: GSMH (PPP) 876 Milyar $(2009) Kişi Başına GSMH 12,900$ GSMH Bileşenleri Tarım : %10.9, endüstri: %45.2, hizmet sektörü: %43.9 (2009 ) Bütçe 96.94$ Milyar Kamu Borcu/GSMH % 16.7 (2009) Oranı Enflasyon Oranı 13.5% (2009) Tarımsal Ürünler Buğday, arpa, şeker pancarı, meyve, kuru yemiş, pamuk, havyar Sanayi Ürünleri Petrol, kimyasal gübre, kostik soda, textil, çimento, inşaat malzeme., demir, silah. Hizmet Sektörü 192.6 milyar kWh (2007) Elektrik üretimi 192.6 milyar kWh (2007) Petrol Üretimi 3.74 milyar/gün (2009) Petrol Tüketimi 1.497 milyar/gün (2009) Petrol İhracatı 2.21 milyar varil/gün (2009) Doğal Gaz Üretimi 116.3 milyar m 3 (2008 Doğal Gaz Tüketimi 119 milyar m 3 (2008.) Doğal Gaz İhracatı 4.246 milyar m 3 (2008) Doğal Gaz İthalatı 7.048 milyar m 3 (2008)
Page 1 and 2: 1 ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT
Page 3 and 4: 3 I. BÖLÜM: GİRİŞ TARIMSAL YAY
Page 5 and 6: 5 Üniversite Yayımı, Daha önced
Page 7 and 8: çalışmaların oluşturduğu etki
Page 9 and 10: 9 İKİNCİ BÖLÜM: ULUSLAR ARASI
Page 11 and 12: 2. Türkiye’de Ekonomi (3) GSMH (
Page 13 and 14: 13 Türkiye‟de tarımsal eğitim
Page 15 and 16: 15 Ülkemizde Yayım hizmetleri bü
Page 17 and 18: 17 tarafından seçiliyor, Krallı
Page 19 and 20: 4. ABD’de Tarım Bakanlığı (5)
Page 21 and 22: 5. ABD’de Tarımsal Yayım (6) Ba
Page 23 and 24: 23 Yayım hizmetinin özelliklerini
Page 25 and 26: 25 R-1: Birleşik Amerika‟da tar
Page 27 and 28: 1. Genel Bilgiler (1) 27 İNGİLTER
Page 29 and 30: 29 GSMH (PPP) 2.165 trilyon $ (2009
Page 31 and 32: 31 gerektiğine karar vermiştir. N
Page 33: 1. Genel Bilgiler (1) 33 İRAN Yüz
Page 37 and 38: 37 İran‟da balıkçılık hem i
Page 39 and 40: 1. Genel Bilgiler (1) 39 İSVİÇRE
Page 41 and 42: FOAG cantonal otoritleler ve çift
Page 43 and 44: 1, Genel Bilgiler (1) 43 MISIR Yüz
Page 45 and 46: 3. Mısır’da Tarım (3) 45 1970
Page 47 and 48: 5. Mısır’da Tarımsal Yayım (5
Page 49 and 50: 49 Çiftçilerin görüş ve ihtiya
Page 51 and 52: 51 2007 yılında aşırı bütçe
Page 53 and 54: 5. Pakistan’da Tarımsal Yayım (
Page 55 and 56: 1. Genel Bilgiler (1) 55 SURİYE Y
Page 57 and 58: 57 bakımından yetersizlik yaşanm
Page 59 and 60: KAYNAKLAR 59 (1) https://www.cia.go
Page 61 and 62: 61 İngiliz göçmenler, 1840 yıl
Page 63 and 64: 63 eleştirilmişlerdir. Ayrıca bu
Page 65 and 66: KAYNAKÇA 65 (1) https://www.cia.go
Page 67 and 68: 67 1970‟lerden beri süregelen d
Page 69 and 70: 69 5. Yunanistan’da Tarımsal Yay

uluslararası tarımsal yayım sistemleri - Prof. Dr. Ziya Yurttaş

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?