uluslararası tarımsal yayım sistemleri - Prof. Dr. Ziya Yurttaş

61
İngiliz göçmenler, 1840 yılında İngiliz hakimiyeti kurulunca adaya yerleşmeye
başlamışlardır. Wellington bu tarihten sonra kurulmuştur. Yeni Zelanda‟ya 1852 yılında kendi
hükümeti tahsis edilmiştir ve sonraki yüzyılda ülke yatırım, iletişim ve tarımsal üretimde hızlı
bir gelişme kaydetmiştir.
2. Yeni Zelanda’da Ekonomi (3)
Yeni Zelanda da tarihsel olarak ekonomi tarıma dayanmaktadır. Ancak, son yıllarda
sanayi sektöründe de önemli gelişmeler meydana gelmiştir. Bu gelişmeler plastik, tekstil,
ayakkabı ve orman ürünleri gibi konularda olmuştur. İhracat gelirlerinin büyük bir bölümü
yapağı, et ve süt ürünlerinden elde edilmektedir.
1968 yılında İngiltere‟nin Avrupa Birliği‟ne girmesiyle Yeni Zelanda korumalı bir
pazarını kaybetmiş bundan dolayı ülke önemli bir ekonomik kriz yaşamıştır. 1980‟li yıllarda
ise petrol ithalatından dolayı bütçe harcamaları beklenmedik bir şekilde artmış buda
enflasyona neden olmuştur. Uygulanan reform politikaları ile 1996 yılında ekonomi düzlüğe
çıkmış GSMH‟daki artış yıllık % 6‟ya ulaşmış bütçe ise fazla vermiştir. Ekonomi 1997‟de
Asya‟da yaşanan finans krizinden olumsuz etkilenmiştir. 11 Eylül terörist saldırılarından
sonra dünya ekonomisinde meydana gelen olumsuzluklar Yeni Zelanda da hissedilmiş
GSMH‟daki yıllık artış % 2.3 „e kadar düşmüştür. Son yıllarda hükümetlerin uyguladığı
liberalizasyon önlemleri ekonomide bir rahatlama meydana getirmiştir.
Son 20 yılda ekonomide önemli dönüşümler gerçekleştirilmiştir. Önceleri, İngiltere‟nin
sağladığı imtiyazlı pazara yönelik tarıma dayalı ekonomi yerine serbest piyasaya yönelik ve
rekabete açık bir endüstri tabanı oluşturulmuştur. Bu gelişme milli gelirde bir artış meydana
getirmiş ise de, gelir dağılımındaki dengesizliği giderememiştir.
Kişi başına milli gelir 1998 yılından itibaren 10 yıl boyunca sürekli olarak artmıştır.
Fakat 2009 yılında ekonomide olumsuz gelişmeler olmuş ve bu alanda bir daralma meydana
gelmiştir.
Artırılan faiz oranları yabancı sermaye girişini ve yerli paranın değerini artırmıştır ama
bu gelişmeler sonunda ithalat artmış ve bütçe açığı yüksek düzeylere ulaşmıştır.
Ülkede ekonomi ile ilgili diğer genel bilgiler aşağıdaki gibidir:
GSMH (PPP) 116.5 milyar $ (2009)
Kişi Başına GSMH 27,700 $
GSMH Bileşenleri Tarım %4.5, endüstri: %25.8, hizmetler: %69.7
Bütçe gelirler: 48.05 milyar$: giderler: 53.75 milyar$ (2009)
Kamu Borcu/GSMH %22.2 (2009)
Oranı
Enflasyon Oranı %2.1 (2009)
Tarımsal Ürünler Süt ürünleri, koyun eti, hububat, patates, sebze,
meyve, yün, balık
Sanayi Ürünleri İşlenmiş gıda maddeleri, kağıt ürünleri, tekstil,
makine, ekipman madencilik
Hizmet Sektörü Taşımacılık, bankacılık, sigortacılık, turizm,
Elektrik üretimi 42.4 milyar kWh (2007)
Petrol Üretimi 65,400 varil/gün (2008)
Petrol Tüketimi 154,100 varil/gün (2008)
Doğal Gaz Üretimi 4.275 milyar m3 (2008)
Doğal Gaz Tüketimi 4.276 milyar m3 (2008)