uluslararası tarımsal yayım sistemleri - Prof. Dr. Ziya Yurttaş

5. Pakistan’da Tarımsal Yayım (5)
53
Pakistan‟da Tarımsal Yayım, diğer kalkınmakta olan ülkelerde olduğu gibi, büyük
ölçüde kamu tarafından yürütülmektedir. Tarım Bakanlığı (MİNFAL) İl örgütleri eliyle Tarımsal
Yayım çalışmalarını gerçekleştirmektedir. Tarımsal Yayım hizmetleri, ana hatları ile şu
şekilde ifade edilmektedir: Yeni teknolojileri tanıtmak, tarımsal üretimin çeşitli yönleri ile ilgili
olarak danışmanlık yapmak, girdi temin etmek, bitki koruma hizmetleri sunmak.
Pakistan birçok yayım sistemini denemiştir. Bunlar arasında Köy Tarımsal ve
Endüstriel Kalkınma modeli, Temel Demokrasiler Sistemi (BDS), Entegre Kırsal Kalkınma
Modeli (IRDP) gibi modeller vardır. Bu gibi doğrusal yaklaşıma dayanan modeller pek
başarılı olamamışlar ve biri birinin ardından terkedilmişlerdir. Son zamanlarda Dünya
Bankası tarafından geliştirilen ve tavsiye edilen Eğitim ve Ziyaret Sistemi de uygulanmaya
konulmuştur. Bu sistemde önder çiftçilerin yenilikleri diğer çiftçilere ulaştırması
beklenmektedir.
Diğer birçok ülkede olduğu gibi, Pakistan‟da da kamu yayımı eleştirilmekte, kamu
yayımının verimsiz ve etkisiz olduğu, Yayım elamanlarının motivasyonlarının ve eğitimlerinin
eksik olduğu, ödeneklerin yetersiz olduğu, elamanların Yayım dışı görevlerle meşgul edildiği,
karar alma konusunda merkeziyetçi bir zihniyetin hakim olduğu, uç teşkilatlarda karar alma
inisiyatiflerinin sınırlı olduğu ve nihayet hesap verme mekanizmasının olmadığı hususları dile
getirilmektedir.
Bütün bu aksaklıklar karşısında oluşan baskı sonucunda Tarımsal Yayım Sisteminde
bir dönüşüm ve değişim operasyonu başlatılmıştır. Yeni anlayışa göre hizmetlerin
özelleştirilmesi gerekmektedir. Bu yolla özel firmalar, özellikler girdi temin eden firmalar
görevlendirildikleri takdirde hizmetleri bir rekabet ortamında daha verimli ve etkili
sağlayabileceklerdir. Böylece ikinci bir yeşil devrim Gerçekleştirilerek tarım yeniden
hareketlendirilebilecektir.
Özel sektörün Tarımsal Yayım hizmetlerine aktif olarak katılması 1988 yılından sonra
olmuştur. Bu yılda Milli Tarım Komitesi (NAC) hükümete özel sektör hizmetlerinin yalnızca
girdi temin etme eylemi ile sınırlı olamamasını özel sektörün aynı zamanda yayım çalışmaları
da yapması gerektiği hususunda tavsiyelerde bulunmuştur. Bu tavsiyelere paralel olarak
yapılan düzenlemeler sonunda özel sektör, özellikle CIBA gibi uluslararası büyük şirketler
daha çok mal satabilmek için yoğun Yayım çalışmaları yapmaktadırlar. Diğer taraftan STK
ların da bazı yayım çalışmalarında aktif olmaya başladıkları da gözlenmektedir.
6. Pakistan’da Tarımsal Desteklemeler (6)
Pakistan‟da tarımsal girdilerin desteklenmesi tarihi eskilere dayanmaktadır. 1950 li
yılların başlangıcında hiçbir girdi desteklenmemekte idi. Ancak yine 50 li yılların sonunda
kimyasal gübrenin kullanılmasını teşvik etmek için destekleme uygulamaları başlatıldı. 60 lı
yıllarda bu tür desteklemelerin alanı ve destek oranları arttı. Bu yıllarda hemen hemen tüm
girdilerin desteklenmekte olduğu gözlendi. Gübre, tohum, sulama suyu, traktör ve benzeri
girdiler bu desteklemeler kapsamında idi.
70 li yıllarda desteklemelerin sınırlandırılması gündeme geldi. Çünkü, Bu yıllarda
küresel ölçekteki ekonomik durgunluk, petrol fiyatlarındaki şok artış ve Pakistan rupisindeki
önemli develuasyon desteklemelerin maliyetini artırdı ve bu artışlar bütçeyi zorladı.
Dolayısıyla 70 li yılların sonunda bütçe kısıtlamaları dolayısıyla tarımsal desteklemelerde
azalmalar başladı. 80 li yıllarda ise İMF ve Dünya Bankasının baskıları ile birçok girdinin
desteği tamamen kaldırıldı. Bu girdiler arasında tohumlar, insektisitler ve traktörler de vardı.
90 lı yıllarda fosforlu ve potasyumlu gübreler de destek kapsamından çıkartıldı.
Son yıllarda bazı desteklerin tarımdan çekilmesine rağmen, tarım yine de önemli bir
biçimde desteklenmeye devam etmektedir. Bu destek bazen doğrudan bazen de dolaylı
olmaktadır. Örneğin 2009–2010 mali yılında tarım sektörü vergi dışı bırakılmıştır. Bu önemli