SOS206U

kurmuş, kitlesel iletişim araçları kitleleri manipüle etmenin araçları olmuştur. İletişimin yerini tek yönlü,
“yukarıdan aşağıya” kitlesel “iletim” almıştır.
Ünlü antropolog Edward T. Hall, The Silent Language adlı kitabında şunları yazar: “Bugün insan,
pratikte bedeniyle yapageldiği her şey için uzantılar (protezler) geliştirmiştir. Silahların evrimi dişler ve
yumrukla başlar, atom bombasıyla sona erer. Giysiler ve evler, insanın biyolojik ısı denetim
mekanizmalarının uzantılarıdır. Mobilyalar, çömelmenin ve yere oturmanın yerini alırlar. Sesi hem zaman
hem de uzayda taşıyan elektrikli araçlar, mercekler, TV, telefonlar ve kitaplar, maddi uzantıların
örnekleridir. Para, emeği yaymanın ve depolamanın bir yoludur. Bir zamanlar ayaklarımız ve sırtımızla
yaptığımız şeyi artık ulaşım ve taşımacılık ağlarımız yapıyor. Aslına bakılırsa, insan yapımı bütün maddi
şeylere, insanın bir zamanlar bedeniyle ya da bedeninin ilgili parçasıyla yaptığı şeylerin uzantısı olarak
bakmak mümkündür.”
Roland Barthes da Yazı Üzerine Çeşitlemeler adlı kitabında yazının rolünü insanın aynı zamanda bir
uzantısı (protez) olarak tanımlamıştır: “Yazı üzerine ilk düşüncelerin üretilmesiyle birlikte (Piaton),
yazıya bir bellek rolü de verilmiştir; yazı, belleği geliştirmeye yönelik bir tür araç, beyne takılan ve beyni
depolama yükünden kurtaran bir protez gibi görülmüştür.” Marshall McLuhan, ünlü eseri The Medium is
the Massage’da benzer görüşleri dile getirmektedir: “Elektrik devresi, merkezi sinir sistemimizin bir
uzantısıdır. Tüm medya, insanın psişik ya da fiziksel yetilerinin bir uzantısıdır.”
Bu saptamayı iletişim araçları özelinde benimseyecek olursak, yazı belleğimizin, telefon ve radyo
sesimizin, görüntümüzün uzantısıdır. Bu durumda Internet, sesimizin ve görüntümüzün uzantısı olmak
yanında, tüm duyularımızın, zihnimizin, belleğimizin, aklımızın ve kalbimizin de bir uzantısı (protezi)
olarak bize aklın alamayacağı genişlikte imkanlar sunuyor.
SOSYAL MEDYANIN DOĞUŞU VE GELİŞİMİ
Sosyal medyanın ortaya çıkışı, her şeyden önce Web teknolojilerindeki ve felsefesindeki değişime
dayanmaktadır. Dolayısıyla, sosyal medyanın nasıl bir felsefi ve teknolojik altyapısı olduğunun
anlaşılması için, öncelikle Web 1.0 kavramından, Internet’in ve web’in gelişiminden bahsetmek yararlı
olacaktır.
Web 1.0
Internet’in bugünkü halini alması için 40 yılı aşkın bir süre geçmesi gerekmiştir. Internet’in bu süreçteki
gelişimi üç ayrı dönem içinde ele alınabilir;
Yenilik aşaması, Internet’in temel kavramlarının oluşturulduğu, donanım ve yazılım unsurlarının
hayata geçirildiği 1961’den 1974 yılına kadar ki süreyi kapsamaktadır. Internet’in oluşturulmasındaki
temel amaç, üniversite kampüslerinde yer alan büyük bilgisayarların birbirleriyle bağlanmasını
sağlamaktır. Bu türden bire bir iletişimler Internet öncesinde sadece telefon ya da posta yolu ile
mümkündür.
Kurumsallaşma aşaması, Internet isimli yeniliğe Savunma Bakanlığı ve Ulusal Bilim Kurumu gibi
büyük çaplı örgütlerin finansal destek vermeye başladıkları 1975’den 1995 yılına kadar ki süreyi
kapsamaktadır. Devlet tarafından desteklenen projeler sayesinde Internet’in etkinliğinin ortaya konması
sonrasında, Savunma Bakanlığı Internet’in geliştirilmesi için önemli bir proje olan ARPANET’i devreye
sokmuştur. 1986 yılında ise Ulusal Bilim Örgütü, daha sonra NSFNet olarak adlandırılan, sivil Internet’in
kurulumunu üstlenmiş ve 10 yıl sürecek 200 milyon dolarlık bir projeyi başlatmıştır.
Ticarileşme aşaması ise, devletin Internet’i genişletmesi, altyapısını güçlendirmesi ve sıradan
insanları da bu ağa dahil etmesi için özel kuruluşları cesaretlendirdiği ve yönlendirdiği 1995’den bugüne
kadar ki süreyi kapsamaktadır. 2000’li yıllardan itibaren Internet’in kullanımı ordu ve akademik amaçları
aşmıştır. 1994 yılında web üzerinden reklam ve pazarlama çalışmaları ile birlikte elektronik ticaret de
ortaya çıkmaya başlamıştır.
Internet 1960’lı yıllarda gelişmeye başlasa da, World wide web 1989-91 yılları arasında Dr. Tim
Berners-Lee tarafından geliştirilmiştir. Internet’in gelişimi sonrasında bazı yazarlar kullanıcıların
7