açık kalp cerrahisinde homolog ve otolog kan kullanımının erken ...

Japonya (39), İsrail (40) ve Amerika’dan (41) kalp cerrahisi sonrasında taze kan
komponentlerinin kullanımı ile TB-GVHH olgularının bildirilmesi, bu komplikasyonun
immün sistemi normal görülen kişilerde bile gelişebildiğini göstermiştir. Japonya gibi kapalı
toplumlarda ve akraba vericilerin kullanıldığı durumlarda bu komplikasyon ile karşılaşma
olasılığının yüksek olduğu (1/874) bilinmektedir (42). Ülkemizde de gönüllü verici
alışkanlığı olmadığından ve akraba vericilerin ne kadar yaygın olarak kullanıldığı göz önüne
alınırsa alıcılarımızın TB-GVHH açısından artmış bir risk altında oldukları öngörülebilir
(37). Günümüzde transfüzyona bağlı TB-GVHH’nin etkin bir tedavisi yoktur ve tamamen
ölümcüldür (42). Hücresel kan komponentlerinin gama ışınlaması TB-GVHH’yi önler (43),
ancak filtreler ile lökosit azaltılması TB-GVHH’yi önlemez (44). Minimum doz 25 Gy’dir.
Bu doz eritrositlerin, trombositlerin ve granülositlerin fonksiyonuna zarar vermeden T
lenfositlerinin replikasyon yeteneklerini yok eder.
7. Transfüzyon sonrası izlenen purpura “post-transfusion purpura” : Kan
transfüzyonundan yaklaşık bir hafta sonra oluşan trombositopeni ve yaygın purpura ile
karakterize nadir bir durumdur. Büyük bir çoğunluğu önceden geçirilmiş gebelikler veya
transfüzyonlar ile trombositlerde bulunan HPA olarak adlandırılan antijenine karşı
alloantikor geliştiren HPA negatif ve çoğu kadın olan alıcılarda izlenmektedir. Bu reaksiyon
HPA pozitif trombositlerin transfüzyonu ile bu kişilerde sekonder immün yanıt oluşmakta ve
alıcının trombositleri hızla azalarak şiddetli kanama diyatezi oluşabilmektedir. Her ne kadar
post-transfusion purpura (PTP) daha çok orta ve ileri yaştaki kadınlarda gözükse de nadiren
erkeklerde de izlenebilmektedir. PTP gelişen olgularda ölümle sonuçlanabilen kanamaya
yatkınlık söz konusu olduğu için PTP tanısı düşünüldüğü an tedavi acilen başlatılmalıdır.
Mevcut tedavi rejimleri plazma değişimi ve iv. İg tedavisidir (29). Bazı hastalarda spontan
iyileşmeler görülmektedir. PTP geçiren kişilerde yaşamlarının daha sonraki dönemlerinde de
tekrar PTP olasılığının olduğu bilinmektedir. Bu nedenle transfüzyon gereksiniminin olduğu
durumlarda HPA uyumlu veya otolog eritrosit ya da trombosit süspansiyonları, bunlar
sağlanamıyorsa lökositten arındırılmış kan komponentleri tercih edilmelidir.
İmmünolojik Olmayan Transfüzyon Reaksiyonları
1. Hiperkalemi ve hipokalemi: Eritrositler 2-6 °C’de saklandığında süpernatant
plazmada K + düzeyi artar. Bu durum alıcılarda genellikle sorun yaratmaz, çünkü K + hızla
dilüe olur. Böbrek fonksiyonu bozuk hastalarda, yenidoğanlarda ve massif transfüzyon
yapılan hastalarda risk oluşturur. Hipokalemi daha tehlikelidir, K + ’den fakir eritrositler alıcı
23