Bireysel İş Uyuşmazlıkları ve Çözüm Yolları Sempozyumu

davalar için, atamaya yetkili makamın, iĢ müfettiĢinin kendisine verilen yetkiler dahilinde
davrandığı görüĢünde olması halinde, iĢ müfettiĢini zarardan sorumlu olmaktan çıkarma
yetkisinin bulunmasıdır.
Yasa, sağlık ve güvenlik anlamında suçları da düzenlemiĢtir. Genel anlamda iĢverenin
sağlık ve güvenliğe iliĢkin düzenlemelere uymaması açıkça suç olarak kabul edilmiĢ olmakla
birlikte, iĢ teftiĢi ile ilgili olarak;
- ĠĢ müfettiĢleri tarafından yapılan talepleri yerine getirmemek
- Bir kiĢinin iĢ müfettiĢi ile görüĢmesini veya ona cevap vermesini engellemek veya
engellemeye çalıĢmak
- Düzenleyici ve engelleyici ihtarlarda belirtilen hususlara karĢı gelmek
- ĠĢ müfettiĢinin görevini yerine getirmesini kasıtlı olarak engellemek
eylemleri de suç sayılmıĢlardır. Cezalar 12 aya (veya 24 aya) kadar hapis ile 20.000
Pound‟a kadar para cezasından biri veya ikisi birden.
ġayet iĢ müfettiĢine verilen yetkiler arasında bulunmaktaysa, iĢ müfettiĢi bu
düzenleme kapsamında suç sayılan olaylar ile ilgili olarak ilgili mahkemede iddia makamı
olarak dava açmak ve yürütmek hakkına sahiptir. Bu düzenleme belki de Ġngiliz sisteminin en
ilginç yönüdür.
Almanya
Almanya‟ya geçelim. Almanya‟da bireysel iĢ uyuĢmazlıklarının çözümünde esas
görevli makam iĢ mahkemeleridir. Kamu personelinin çalıĢma iliĢkilerinde ise bu görevi
ülkemizde olduğu gibi idare mahkemeleri yerine getirir. Alman sisteminde iĢ mahkemelerinin
bireysel iĢ uyuĢmazlıklarındaki yetkilerinin münhasır olduğu belirtilir. ÇalıĢanların kendisi
hukuki uyuĢmazlığı mahkemeye taĢımaya yetkili olduğu gibi, gerektiğinde sendikaların ve
hatta iĢyeri konseylerinin de bu yetkileri mevcuttur. Alman iĢ yargısında hedef yargılamanın
basit, hızlı ve ucuz olmasıdır. Bu sebeple, ilk derece mahkemesinde açılmıĢ olan davanın
henüz ilk aĢamasında bir uzlaĢtırma mekanizması benimsenmiĢtir. Ġlk derece iĢ mahkemeleri
üç hakimden oluĢur ve uzlaĢtırma mahkeme heyeti baĢkanı tarafından tek baĢına yürütülür.
Bu zorunlu bir uzlaĢtırma uygulamasıdır. Buradaki hedef aslen tarafların gerektiğinde
birbirlerinden ödün vererek anlaĢmaya varmalarıdır. UzlaĢtırma bir duruĢma Ģeklinde yapılır
ve uzlaĢtırma duruĢmasında mahkeme baĢkanı taraflar ile uyuĢmazlık konusu olayın tüm
unsurlarını tartıĢır. Bunu yaparken mahkemeye sunulan deliller ve tarafların durumlarını göz
önünde bulundurur. Yapılan bir araĢtırmada ilk derece mahkemelerinde açılan davaların %
50‟sinin uzlaĢtırma sonucu sonuçlandığı tespit edilmiĢtir. Örneğin 2007 yılında açılan
davaların sadece % 18‟i tam bir yargı aĢaması sonrası mahkeme kararı ile sonuçlanmıĢ, %
51‟i uzlaĢtırma prosedürü ile geri kalan kısmı ise diğer yollarla (çekilme, feragat, vs.)
neticelenmiĢtir. Bu açıdan bakıldığında Almanya‟da zorunlu uzlaĢtırma prosedürü etkili bir
bireysel uyuĢmazlık çözüm yolu olarak kendini belli etmektedir. Tarafların bu aĢamada
uzlaĢmaya varması halinde, mahkemeler ilk baĢvuru harcı dıĢında baĢka bir masraf veya harca
hükmetmemektedirler.
Bunun haricinde Almanya‟da yukarıda belirtilen alternatif uyuĢmazlık çözüm
yollarına iliĢkin bir düzenleme bulunmaz. Ancak mesleki eğitim alanında ve Ģayet toplu iĢ
sözleĢmeleri ile bir arabuluculuk mekanizması oluĢturuldu ise bu iki istisna durumda bir
alternatif yoldan bahsedilebilir. Toplu iĢ sözleĢmeleri ile arabuluculuk sisteminin kurulması
oldukça az rastlanan bir durumdur ve kurulduğunda da bu sistemin asıl görevi toplu iĢ
sözleĢmesinin yorumuna iliĢkindir. Bu bakımdan bireysel iĢ uyuĢmazlıklarının çözümünde bu
yoldan kurulan arabuluculuk sisteminin bir rolü olduğunu söylemek doğru olmaz.
26