bildiri özetleri - Dilleri ve Kültürleri Yok Olma Tehlikesine Maruz Türk ...
bildiri özetleri - Dilleri ve Kültürleri Yok Olma Tehlikesine Maruz Türk ...
bildiri özetleri - Dilleri ve Kültürleri Yok Olma Tehlikesine Maruz Türk ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
IV. Uluslararası Türkiyat Araştırmaları Sempozyumu 13<br />
Ali Asqer CEMRASI / Semih TEZCAN<br />
XELECISTAN`ÇA XELEC KALLARINIÑ NENE TILLERIÑ ÖRGENME MESELESI<br />
VE XELEC TILIÑHÖLÜM YITIM XETERI<br />
Fasr tilinin ehemiyeti, rolu <strong>ve</strong> iran`ça bi resmi til olmaqu héç kimke kéşik daġ-ar.bu ortaq til<br />
<strong>ve</strong>silesile iran`ça yaşaġulu insanlar bibirle ilişim bulular.Heqde keçmegeyn(heqiqeten) fars<br />
tili iran`ça bileşme sebebi sayulur (hisabqa kelir).<br />
Yadda himegek kerek ki bu ölkeçe , fars tilinde savay hadru tiller <strong>ve</strong> lehceler deq var`ar,<br />
bezen bu lehce <strong>ve</strong> tillerin danuşġulusu hottuz milyon da artuqallar. bu tillerin her bisi<br />
iran`ça yaşaġulu qebilelerin nene tilin ferhenginin bi bölümü <strong>ve</strong> kimlikleri hısabqa kelir.<br />
Bu tiller <strong>ve</strong> lehceler xalqın adetlerinde ,resimlerinde, teyerlerinde <strong>ve</strong> inenlerinde xabar<br />
<strong>ve</strong>rmiş <strong>ve</strong> ullaru bu nesilde kelgili nesilin yétgermesiy sebeb olmaçar.<br />
Bu tillerin bisi Xelec türküsürü ki İranin ortasu`ça Xelec qebilesi atula yaşamuş arġu<br />
türküsiy yovuq Xeleci danuşuyorlar.amma bu künlerçe me`elesef nafeqet bu qedim ki qebileyn<br />
<strong>ve</strong> tili yavaş teyişimi belki unin yitimi <strong>ve</strong> balla balla hölümü közke keliyor ki, ictimai<br />
(yıġınaqluq)siyasi ,ferhengi <strong>ve</strong> iqtisadi teyişimler-ri ki, bu yiller`ce muna sebeb olmuşar.<br />
kün be kün hayat <strong>ve</strong> yaşam şi<strong>ve</strong>leri teyişmesile <strong>ve</strong> ilişekler taqunaqula, resanlar gurupula<br />
bu turum zeberlenimiş yéyinleniyor.<br />
Bu til teyerin <strong>ve</strong> étibarin xalq yanuça <strong>ve</strong> fars tili qarşusu`ça elde vérimiş qullanmasu artuq<br />
hazalıyor. eger bu turum davam vérige qorquki Xelec tili yitmiş yadlarda hünekege.<br />
Biz bu maqala`ça hişoruq tillerin yoq oluşın <strong>ve</strong> Xelecistan`ça Xelec kallarının nene tillerin<br />
örgenme meselesin haçuqlamuş <strong>ve</strong> kelgili yigirmi yilçe Xelec tilin hölüm yitimi xeterin<br />
aynatġaq (anlatıġaq).<br />
Dened kelemeler: nene tili, resmi til, Fars tili, tablov, til hölümü, til teyişimi, Xelec, Xelecistan,<br />
örgetim.<br />
Halacistan’da Halaç Çocuklarının Ana <strong>Dilleri</strong>ni Öğrenme Sorunu <strong>ve</strong><br />
Halaç Dilinin <strong>Yok</strong> <strong>Olma</strong> Tehlikesi Alî Asgar Cemrâsî<br />
Farsçanın önemini, rolünü <strong>ve</strong> İran’da resmî bir dil olduğunu bilmeyen yoktur. İran’da yaşayan<br />
insanlar, bu ortak dil aracılığıyla birbirleriyle iletişim kurarlar.<br />
Gerçekten de Farsça İran’da birliğin sebebi sayılır. Ancak bu ülkede Fars dilin den başka<br />
değişik dil <strong>ve</strong> lehçeler bulunduğunu da hatırdan çıkarmamak gere kir. Bu lehçe <strong>ve</strong> dilleri<br />
konuşanların sayısı otuz milyondan fazladır. Bu dillerin her biri, İran’da yaşayan bir halkın<br />
ana dilini, o halkın kültürünün bir bölümünü <strong>ve</strong> kimliğini oluşturur.<br />
Bu dil <strong>ve</strong> lehçeler, halkların âdetlerinden, gelenek <strong>ve</strong> göreneklerinden, değer <strong>ve</strong> inançlarından<br />
bilgileri içerir <strong>ve</strong> bunların nesilden nesle aktarılmasına olanak sağlar. İşte bunlardan<br />
birisi de Halaç Türkçesidir. İran’ın ortasında Halaç adıyla varlığını sür dür mekte olan<br />
bir topluluk, eski Argu Türkçesine yakın olan Halaç dilini konuş mak ta dır.
Change language